Wie ooit in Parijs is geweest – of het nu voor de liefde, de kunst of het stokbrood was – weet dat deze stad haar geheimen niet klakkeloos prijsgeeft. Mondjesmaat laat ze je al haar kleine en grote hoeken en kanten ontdekken. Één ding staat vast: Parijs leeft aan en op en rond de Seine en daar, tussen iconische bruggen en drukke kaaien, staat ook de historische Notre-Dame te blinken. Tijd voor een culturele duik in deze twee parels van de Lichtstad!
Net als op dag 1 en dag 2 wordt mijn vertrekpunt op deze 3e Parijse dag opnieuw Place Monge, handig bereikbaar met metrolijn 7 vanaf het logeeradres in de buitenwijk Ivry-sur-Seine en heel centraal gelegen om de binnenstad verder te verkennen.
OP WEG NAAR …
In een lui ochtendtempo wandelen ik via de Rue Monge, de Rue Lagrange en de Quai de Montebello naar de Quai Saint-Michel. Aan de overkant van de Seine is de Quai des Orfèvres een langgerekte stoet van chique gebouwen uit de 19e eeuw. Opvaller is het vroegere Parquet du Tribunal de Grande Instance de Paris (nu het Palais de Justice) met zijn torens, standbeelden langs de gevel en het gouden schild met zwaard boven de ingang met in gouden letters de tekst ‘Gladius Legis Custos’ of ‘het zwaard is de hoeder van de wet’.
Op ‘t gemakje wordt de stad wakker en langs de oevers van de rivier maakt de rust van de nacht plaats voor de drukte van een nieuwe septembermorgen. Afgetekend aan de horizon zie ik de 2 stoere torens van de Notre-Dame, hun harde lijnen verzacht door het bleekgele licht van de opkomende zon.
Een korte fotostop als ik puur per toeval langs een Wallace Fontein loopt, één van de 107 donkergroene gietijzeren drinkfonteinen die je overal in de stad tegenkomt en die zorgen voor één van onze basisbehoeften: drinkbaar water, gratis voor iedereen, aangeboden door 4 kariatiden die vriendelijkheid, eenvoud, liefdadigheid en soberheid uitbeelden. Een onvervalst Parijs’ ingrediënt, niet weg te denken uit de stad, net als espresso en croissants.
De Quai des Grands Augustins leidt mij naar de Pont Neuf met het imposante ruiterstandbeeld van koning Henri IV, gemaakt in 1818. Voor mijn neus staat het 3e exemplaar van Henri op zijn paard, de 2 vorige beelden uit de 17e eeuw sneuvelden jammer genoeg tijdens de Franse Revolutie.
Een gouden glinstering tussen de groene boomtakken doet mij een eindje doorlopen. La Monnaie de Paris op de Quai de Conti mag zeker stoefen met de titel van oudste onderneming ter wereld. Sinds 864 kreeg ze van de koning de opdracht om munten te slaan en dat doet ze nog steeds! Daarmee is La Monnaie de eerste en de laatste actieve fabriek in Parijs. Het enorme gebouw heeft veel weg van een luxueus paleis en naast de industriële site is er ook een museum met wisselende en vaste tentoonstellingen. Zie https://www.monnaiedeparis.fr/ voor alle mogelijke info.
Een paar extra stappen en ik sta op de Pont des Arts met zicht op elegante zeilboten en gerestaureerde binnenschepen, de meesten in gebruik als ‘woning op het water’ of restaurant. In de verte het slanke silhouet van de Eiffeltoren, het bekendste Franse monument bezoeken zal voor een andere keer zijn. Dichterbij één van de indrukwekkende gevels van het Louvre. Afspraak met Mona Lisa is voor morgen!
Omdat de Notre-Dame mij pas om 9.30 uur verwacht, heb ik wat extra tijd voor een snelbezoek aan de Bibliothèque Mazarine, gelegen tegenover de Pont des Arts. De oudste openbare bibliotheek van Frankrijk is na 380 jaar (open sinds 1643) een ware boekenhemel met een collectie van (ongeveer) 600.000 boeken en geschriften over middeleeuwse en moderne geschiedenis, de perfecte studie- en leesplek voor studenten en onderzoekers. Wat een immense hoop kennis staat hier verzameld op de schappen langs de wanden. Die miljoenen blaadjes papier stillen alle geluid en de rust wordt alleen onderbroken door het stiekeme gekraak van de oude plankenvloer.
Bij de opening was La Mazarine de mooiste, de grootste en de rijkste bibliotheek van Europa. Gevestigd in het stadspaleis van kardinaal Mazarin heeft dit instituut nog niets van zijn schoonheid verloren. Je wordt vanaf de entrée getrakteerd op een haast filmisch decor. Marmeren bustes van Romeinse keizers, antieke schrijvers en filosofen sieren de leeszaal, druk bewerkte plafonds eindigen in opzichtige lusters en de open traphal maakt indruk met Dorische zuilen en zwierige balkonhekjes.
Sla deze beauty niet over als je in de buurt bent!
Tip: de bibliotheek is gratis toegankelijk van maandag tot zaterdag van 10.00 uur tot 18.00 uur – naast boeken en geschriften beschikt de bibliotheek over een verzameling van 220 kunstwerken en kunstvoorwerpen - alle info op https://www.bibliotheque-mazarine.fr/
DE NOTRE-DAME: de ziel van de stad Parijs
En dan, het hoogtepunt van mijn wandeling, de Notre-Dame. Dit meesterwerk van gotische architectuur prijkt trots op het Île de la Cité, midden in de Seine. Vanaf elk uitzichtpunt dringt haar massieve verschijning zich op – mysterieus en onverzettelijk, ondanks de brand die de kathedraal in april 2019 zwaar beschadigde.
De Notre-Dame is niet zomaar een kathedraal; het is hét symbool van Parijs. Dagelijks vergapen zo’n 35.000 bezoekers zich aan de monumentale gevel met haar waterspuwers en roosvensters. Om binnen te geraken is het rijtje schuiven want niet enkel de buitenkant, ook het interieur is adembenemend, bijna magisch, zeker als het zonlicht door de glas-in-loodramen speelt.
Een kleine geschiedenis van de Notre-Dame
Die geschiedenis begint al in de Romeinse tijd met de bouw van een tempel ter ere van Jupiter op de plek waar nu de Notre-Dame staat. Na de val van het Romeinse Rijk en met de komst van de katholieke koning Clovis werd de bouw van een kathedraal in Parijs, de religieuze en culturele hoofdstad van het Gallische Rijk, een staatskwestie van het hoogste belang. Historici vermoeden dat er in de 6e eeuw een christelijke basiliek, gewijd aan Saint-Etienne, gebouwd werd op de ruïnes van de Romeinse tempel of op de resten van een vroegere romaanse kerk. Dik geschiedkundig vraagteken want ‘ze weten het niet zeker’.
Het is pas in 1163 dat het verhaal van de Notre-Dame begint en dat verhaal duurde bijna 200 jaar. Geduld is een schone deugd en het resultaat was behoorlijk overweldigend, zeker voor de 14e eeuw! De middeleeuwse mens keek op tegen een kathedraal in een luisterrijke gotische stijl met een oppervlakte van 5.500 m², plaats voor maar liefst 9.000 mensen en onvoorstelbare afmetingen: 127 m lang en 48 m breed met een gewelfde middenbeuk van 33 m hoog, een spitse middentoren van 96 m hoog en 2 robuuste afgeplatte torens vooraan van 69 m.
Een klein overzicht van de buitenkant van de Notre-Dame
Onze Dame heeft een ferme gevel die opvallend versierd is met 3 rijkelijk gebeeldhouwde portalen: het Mariaportaal, het Portaal van het Laatste Oordeel en het Anneportaal. Daarboven schitteren een rij van 28 Bijbelse koningen, bekroond door een Mariabeeld met 2 engelen voor een verbluffend staaltje middeleeuwse glas-in-loodkunst, een roosvenster met een diameter van 10 m, opgedragen aan Maria.
Bijzonder aan de gevels van de kathedraal zijn de luchtbogen, de waterspuwers en de fabelachtige monstertjes, die als de stille bewakers van de Notre-Dame al eeuwenlang de bezoeker boeien.
Een klein overzicht van de binnenkant van de Notre-Dame
Het gerestaureerd interieur na de verwoestende brand is ronduit spectaculair. Helder, licht en kleurrijk, dat is mijn eerste indruk. Muurschilderingen, heiligenbeelden, marmeren sculpturen, fresco’s, iconen, glas-in-loodramen en roosvensters, enkele en dubbele steunpilaren, zijkapellen, smeedijzeren hekken en houtsculpturen … veel om te bevatten, veel ogen nodig om alles te bekijken. Het is als rondlopen in een eindeloze schatkamer waar alles sprankelt en glanst en fonkelt, omgeven door een vredevolle serene sfeer.
De Notre-Dame, mooier teruggekeerd dan ooit … ze overrompelt, ze overvalt, ze verrast en laat je sprakeloos achter ...
want ze weet dat ze de schoonste is!
Kleine weetjes over de Notre-Dame
✘ De bekende roman 'De Klokkenluider van de Notre-Dame' van Victor Hugo gaf de kathedraal in de 19de eeuw haar 2e leven. Het boek vertelt het verhaal van de klokkenluider Quasimodo, lelijk, eenogig, krom en doof en zijn ongelukkige liefde voor de mooie zigeunerkoningin Esmeralda.
✘ Over alle gevels van de Notre-Dame verspreid staan ongeveer 5.000 waterspuwers en monsterfiguren en die hebben, behalve een beschermende functie, ook een praktische functie nl. het afvoeren van regenwater. Eigenlijk zijn het gewoon kunstig bedachte regenpijpen!
✘ De Notre-Dame heeft 21 klokken (stel je dat geluid eens voor!) en ze hebben allemaal een naam. De oudste klok uit 1683 is de Emmanuel, een kolos van 13 ton!
✘ Het grote orgel van de Notre-Dame heeft 8.000 pijpen en 5 klavieren, een muzikaal wonder dat slechts door een paar orgelisten kan bespeeld worden.
✘ Het roosvenster boven de hoofdingang bevat meer dan 25.000 stukjes glas.
✘ Heel wat illustere Fransen kregen een staatsbegrafenis in de Notre-Dame (o.a. Charles de Gaulle) maar slechts 2 beroemdheden werden er gekroond: Napoleon Bonaparte werd in 1804 in de Notre-Dame tot keizer gekroond en de Engelse Hendrik VI werd er in 1431 tot koning gekroond.
✘ In de kathedraal worden 3 (echte?) relikwieën van Jezus bewaard: een stuk van het kruis, de doornenkroon en één van de nagels waarmee Jezus gekruisigd werd.
✘ Sinds 1991 staat de Notre-Dame op de UNESCO Werelderfgoedlijst.
Een kleine lijst van tips voor je bezoek aan de Notre-Dame
✘ Een bezoek aan de Notre-Dame is gratis. Voor een vlotte toegang en om wachtrijen te vermijden is het aangeraden om (gratis) online op de site van de Notre-Dame een tijdslot (datum en uur) te reserveren. Vroeg gaan is de boodschap – tussen 9.00 en 9.30 uur kan je zo naar binnen wandelen.
✘ De kathedraal is elke dag open van maandag tot vrijdag van 7.50 uur tot 19.00 uur en op zaterdag en zondag van 8.15 uur tot 19.30 uur.
✘ Van de bezoekers wordt gepaste kledij gevraagd en dat betekent ook geen hoeden, petten of mutsen.
✘ Veiligheidscontrole aan de ingang – grote tassen, koffers en/of rugzakken zijn niet toegelaten.
✘ Wie geen hoogtevrees heeft en tijd over kan een rondleiding boeken en de torens met hun 424 traptreden beklimmen (en nee, er is geen lift!). Je krijgt wel een prachtig uitzicht over Parijs. Info en tickets via https://tickets.monuments-nationaux.fr/.
✘ Adres : 6, Parvis Notre-Dame - Place Jean-Paul II, 75004 Paris
✘ Bereikbaar met metrolijn 4 (halte Cité of Saint-Michel) of metrolijn 1 en 11 (halte Hôtel de Ville) of metrolijn 10 (halte Maubert-Mutualité of Cluny – La Sorbonne) of metrolijn 7 en 11 en 14 (halte Châtelet).
✘ Kijk voor alle info op de website https://www.notredamedeparis.fr/
Ook na de heropening van 7 december 2024 wordt er nog altijd hard gewerkt aan de restauratie, getuige de stellingen aan de zijgevels, maar met een beetje geluk straalt de Notre-Dame binnenkort weer als vanouds met een nieuw bomenrijk voorplein en een overdekte promenade! Hopelijk krijgt het standbeeld van de heldhaftige Karel de Grote dan wat gezelschap en staat hij niet meer zo eenzaam en alleen op een kaal plein.
DE SEINE: de levensader van Parijs
De Seine is veel meer dan gewoon een rivier die Parijs doormidden snijdt. Ze is als het ware het kloppende hart van de stad. Sinds de Romeinen zich hier vestigden, is Parijs gevormd door de Seine. Vandaag zijn de oevers een plek om te wandelen, te fietsen, of gewoon om even te genieten van het uitzicht met een baguette onder de arm – typisch Parijs, toch?
Van romantische avondcruises tot gezellige boekenkraampjes (les bouquinistes) aan het water: de dag begint en eindigt aan de Seine.
Zo begon ook de geschiedenis van Parijs, als een nederzetting op een eilandje in de rivier gesticht door de Gallische Parisii, als een dorp op de Rive Gauche onder de Romeinse bezetting met de naam Lutetia. De Seine was de rode draad in de ontwikkeling van Lutetia tot Parijs. Handel en transport, economie en cultuur, bescherming tegen vijanden, plek voor imponerende gebouwen, decor voor feestelijkheden, het lijkt alsof Parijs leeft door de rivier. Alles wat ooit belangrijk was en is voor de stad weerspiegelt zich in de Seine – het Louvre en de Notre-Dame, het Grand Palais en het Petit Palais, de Eiffeltoren en de Place de la Concorde, de grote pleinen en de grote boulevards … een geschiedenis langs het water van de prehistorie tot de oudheid, van de middeleeuwen tot de moderne tijd, langs oevers en kades en bruggen.
Niet te verwonderen dat de complete Seine-omgeving vanaf de Pont de Sully tot aan de Pont d’Iéna in 1991 door UNESCO tot werelderfgoed werd verklaard.
De Seine, dat is dé beste bezienswaardigheid in Parijs! ’s Ochtends vormen de kades een loopparcours voor ijverige joggers, langs de oevers gaan de eerste vroege boekenkraampjes open, op de trottoirs haast de werkende Parijzenaar zich naar ergens in de stad en op de bruggen toetert en zoemt het drukke verkeer. ’s Middags worden de bankjes een picknickplaats met zicht op het water en de kades een fotodecor voor pasgetrouwde stelletjes. ’s Namiddags slenteren toeristen langs monumenten en musea, het fototoestel in de hand. En ’s Avonds maak je kennis met een romantische Seine, verlicht als een kerstboom.
Vergeet niet om een boottochtje te maken met de befaamde bateaux mouches. Zo zie je de stad van een heel andere kant en glijdt de ene na de andere attractie voorbij. Een aanrader!
Weetje: de Seine verdeelt de stad in een Rive Gauche of linkeroever en een Rive Droite of rechteroever. Links vind je het artistieke en culturele deel van Parijs, rechts laat Parijs zich van zijn chique en commerciële kant zien.
EEN BRUG TE VER ...
Wist je dat de Seine 37 bruggen telt in Parijs en dat men tot 1849 tol moest betalen om de brug over te mogen? De mooiste is misschien wel de Pont Alexandre III met haar gouden beelden en fraaie lantaarns maar die doe ik een volgende keer. Maar ook de Pont Neuf – ironisch genoeg de oudste brug van Parijs – is een kunststuk. Elke brug heeft zijn eigen verhaal en charme, ga daarom gerust eens ‘brughoppen’ als je tijd hebt.
✘De eerste Seinebrug die ik overga is de Pont Saint-Michel die de linkeroever (ter hoogte van de Place Saint-Michel) verbindt met het Île de la Cité. Gebouwd in de 14e eeuw als een stenen brug met woningen op de brug. Nadat de brug instortte begin 15e eeuw werd er een houten noodbrug met houten huizen gebouwd, met een overkapping over de hele lengte en breedte.
De huidige brug kwam er in 1857, een stenen brug met 3 bogen, versierd met lauwerkransen en de letters 'N' die verwijzen naar Napoleon III. Vanop de brug heb je een geweldig zicht op de Notre-Dame en op de historische gebouwen op de rechteroever.
✘De naam doet anders vermoeden maar de Pont Neuf is wel degelijk de oudste brug van Parijs. Gebouwd tussen eind 16e en begin 17e eeuw verbindt de brug de Quai des Grands Augustins met de Quai des Orfèvres op het Île de la Cité en gaat dan verder van de Quai de l’Horloge naar de rechteroever. Een serieus lange brug dus met 12 bogen, zonder woningen (wat erg vernieuwend was voor die tijd), met brede voetpaden, halfronde stenen zitjes, klassieke lantaarnpalen en het standbeeld van koning Henri IV die de naam ‘Pont Neuf’ bedacht. Merkwaardig aan de brug zijn de gebeeldhouwde gezichten van Italiaanse en mythologische figuren langs de bogen. Wil je ze tellen? Dan ben je even bezig, er zijn er in totaal 384!
✘De Pont des Arts is wellicht de beroemdste brug over de Seine. Deze voetgangersbrug verbindt 2 bezienswaardigheden met elkaar, het Institut de France en de Bibliothèque Mazarine met de Cour Carrée, een onderdeel van het Louvre. De eerste Pont des Arts, een gietijzeren voetgangersbrug met 9 bogen, werd begin 19e eeuw gebouwd en was een unicum in Europa met zijn appelsienbomen, struiken, bloembakken en bankjes.
Nadat de brug in 1979 gedeeltelijk instortte, werd ze heropgebouwd naar het oorspronkelijke elegante ontwerp. De Pont des Arts was tot 2014 erg populair als romantische plek voor verliefden. Hangslotjes werden massaal aan de brugrelingen opgehangen, de sleutel verdween in de Seine. Deze symbolen van eeuwige liefde waren echter rampzalig voor de brug en nadat een deel van de reling ingestort was, werd een nieuwe omheining aangebracht van glazen panelen. Nu doen de lantaarnpalen dienst als een goed alternatief
Weetje: de brug figureert ook in een Franse liefdesfilm (Le Pont des Arts) en in een lied van George Brassens (Le vent).
Si, par hasard
Sur l'pont des Arts
Tu croises le vent, le vent fripon
Prudenc', prends garde à ton jupon
Si, par hasard
Sur l'pont des Arts
Tu croises le vent, le vent maraud
Prudent, prends garde à ton chapeau
De Seine al 10 keer op en af gewandeld? De Notre-Dame al vanbinnen en vanbuiten verkend? Toch speelt Parijs het klaar om je telkens opnieuw iets onbekends en iets anders voor te schotelen. Daarom, neem de tijd, geniet van alle uitzichten en laat je meevoeren op het ritme van de stad.
Parijs wacht op je!
Reactie plaatsen
Reacties