Met enige vertraging dan eindelijk deze laatste blog als afsluiter van een “once-in-a-lifetime” pelgrimstocht. Al wandelend naar Santiago de Compostela had ik in mijn hoofd enkel een beeld van een enorm plein met een al even enorme kathedraal en veel, heel veel mensen en rugzakken en wandelstokken. Dat Compostela ook een ‘echte’ stad is met inwoners en studenten en ‘gewone’ toeristen heb ik pas de dag na de wandeltocht ontdekt. Wat eerst alleen maar een wazige schim was, ontpopt zich tot een stad van pleinen en kerken en historische gebouwen met een mysterieuze geschiedenis waarin religie een belangrijk element is. Dit wordt een stadstour langs de schoonste plekken van Santiago de Compostela.
Praza do Obradoiro
Eindpunt van alle pelgrimstochten naar Compostela. Of jouw camino nu vertrekt vanuit Spanje, Frankrijk, Nederland, Portugal, België of Engeland, uiteindelijk belandt je als stappende of fietsende bedevaarder op dit Plein van de Werkplaats (de vertaling uit het Galicisch). De Praza do Obradoiro, dat is het echte hart van de stad. In het midden van het plein ligt immers kilometerpaal 'nul', het ultieme doel van alle vermoeide, euforische en geëmotioneerde caminogangers en dat al eeuwenlang. De Praza do Obradoiro, dat is een weerspiegeling van de rijke en lange geschiedenis van Compostela, begonnen als een kleine nederzetting in de 9e eeuw met de ontdekking van het graf van Jacobus en 12 eeuwen later uitgegroeid tot een indrukwekkende stad met een verzameling architecturale juweeltjes.
Een aantal van die uitzonderlijke gebouwen kan je bewonderen langs de 4 zijden van het plein.
* Catedral de Santiago de Compostela
Het grootste, het hoogste, het eerste gebouw dat de aandacht trekt als je de laatste stappen zet op de Camino de Santiago: de Kathedraal van Santiago de Compostela, gelegen aan de oostkant van de Praza do Obradoiro. Diep ontroerd bij de eerste aanblik van dit immense, overweldigende en adembenemende monument. Hoe kan iets, door mensen gemaakt, zo prachtig zijn?
De kleine kapel, die in 814 gebouwd werd op het graf van Santiago, groeide in de loop der eeuwen uit tot het letterlijke hoogtepunt van de stad. In een mix van gotische, romaanse, barokke en neoklassieke bouwelementen, rijst dit meesterwerk boven het oude centrum uit, als een koning op zijn troon, uitkijkend op zijn onderdanen.
De uitbundige decoratie van de voorgevel is in 1 blik niet te vatten. Van de majestueuze trappen die naar de dubbele toegangsdeur en het magnifieke portaal Portico da Gloria leiden tot de vele torentjes, wapenschilden en Bijbelse taferelen in reliëf … hoe vaak, hoe lang je ook kijkt, steeds weer zie je een andere figuur, een andere zuil, een andere beeltenis.
En dat is enkel de gevel die uitkijkt op de Praza do Obradoiro! Zo zijn er nog 3, met elk hun eigen plein en hun eigen monumentale toegangspoort. Een toertje rond de kathedraal (die een lengte van 97 m en een hoogte van 22 m heeft) kost je dan ook behoorlijk wat stappen!
Blijf zeker stilstaan bij de ‘Heilige Deur’ of de ‘Porta Santa’ op de Praza da Quintana, naast de klokkentoren van de kathedraal. Deze toegangspoort is enkel geopend in een Heilig Jaar. Dat is elk jaar waarin 25 juli, de feestdag van Santiago of de apostel Jacobus, op een zondag valt. Vorig jaar 2021 was zo’n Heilig Jaar en stond de Heilige Deur open!
Rechts van de kathedraal en ertegenaan gebouwd zit het Museo da Catedral de Santiago de Compostela. Aan de linkerkant zie je het strakke Pazo de Xelmírez, een bisschoppelijk paleis uit de 12e en 13e eeuw, de strenge gevel in schril contrast met de overdadig versierde kathedraalgevel. Het Pazo de Xelmírez is nu onderdeel van het museum.
Zijn de gevels van de kathedraal van een ongelooflijke schoonheid, dan zal het interieur je zowaar omverblazen. Hier is alles wat blinkt ook echt goud en zilver en marmer, van de pracht en praal van het hoofdaltaar tot de vele schitterende zijkapellen. Vergeet niet omhoog te kijken, rozige cherubijntjes zweven vrolijk tussen al dat moois!
Onder het hoofdaltaar zit de crypte waar de relikwieën van Santiago en zijn 2 leerlingen worden bewaard. Wil je die bezoeken dan heb je flink wat geduld nodig want het is aanschuiven in de lange wachtrij.
Er zijn elke dag pelgrimsmissen in de kathedraal, om 7.30 uur, 9.30 uur, 12.00 uur en een avondmis om 19.30 uur. Rugzakken zijn niet toegelaten en zorg ervoor dat je minstens een uur vooraf op je stoeltje zit. De plaatsen zijn beperkt en er wordt geteld aan de ingang.
Het zal wel niemand verbazen dat een pelgrimsmis bijwonen werkelijk een unieke ervaring is, zo eentje van kippevel op je armen, een krop in de keel en een discrete traan in je ooghoek.
Voor de niet-misgangers onder ons: wat maakt zo’n pelgrimsmis in de kathedraal van Compostela nu extra spannend, meer dan de moeite en bijna een toeristische topper? Het is niet het voorlezen van hoeveel pelgrims er een compostela hebben gehaald de voorbije 24 uur of van welk land ze komen of welke camino ze hebben gelopen. Het is het zwaaien van het grootste wierookvat ter wereld, de beroemde Botafumeiro, en dat gebeurt enkel op feestdagen, op vrijdag tijdens de pelgrimsmis van 19.30 uur of tegen een fikse betaling. Hadden wij een momentje geluk op een doordeweekse donderdag!
Van zodra je 8 mannen in een rood gewaad de touwen ziet losmaken van de 53 kilo zware Botafumeiro, weet je dat het feest gaat beginnen. Begeleid door de overdonderende klanken van het orgel, zwiert het imposante wierookvat tegen bijna 70 km per uur door de kathedraal, zijn geurende dampen uitstrooiend over alle aanwezigen. En dat al sinds de 12e eeuw!
Emotie ten top en een 100 % waardige afsluiter van een onvergetelijke camino!
* Hostal dos Reis Católicos
Een volgende bezienswaardigheid op het bekende plein. Nu het 5 sterrenhotel ‘Parador de Santiago de Compostela’ maar in 1511 was dit het eerste hostel en hospice voor pelgrims aan het einde van hun Camino de Santiago, naar het idee en met het geld van Isabella I van Castilië en Ferdinand II van Aragon, de toen regerende katholieke Spaanse vorsten.
In 1954, na een grondige restauratie, heropende het schitterende gebouw als hotel en werd daarmee één van de oudste en meest luxueuze hotels van Spanje. De eeuwenoude traditie van ‘hospitality’ blijft ook vandaag nog overeind: elke dag krijgen de eerste 10 pelgrims die de camino hebben uitgelopen/uitgefiets, een gratis ontbijt, lunch en avondmaal.
De lange voorgevel met zijn weelderige versiering, een projectje van maar liefst 10 jaar, de zuilengalerijen en binnenplaatsen met 16e-eeuwse fonteinen, de oude keldergewelven, de historische stallen (half onder de grond en waar nu een chic restaurant zit), de kamers met een interieur een koning waardig (uiteraard ook tegen koninklijke prijzen, dus niet voor ons pelgrimsbudget), dit alles maakt van het Hostal dos Reis Católicos een gedenkwaardige plek aan de noordkant van de Praza do Obradoiro.
* Pazo de Raxoi
Dit statige paleis uit de 18e eeuw, met in de top een symbolische beeld van Santiago te paard, vind je aan de westkant van het Praza do Obradoiro. Het gebouw was oorspronkelijk een seminarie, werd nadien het stadhuis en eindigde als gevangenis om vanaf 1978 opnieuw dienst te doen als stadhuis en zetel van de gemeenteraad en het regionale bestuur.
* Colexio de San Xerome
Aan de zuidkant van de Praza do Obradoiro ligt een vrij laag gebouw, amper anderhalve verdieping hoog, dat nu het rectoraat van de Universiteit van Compostela is. Gebouwd in 1656 met onderdelen van het oude universiteitsgebouw uit 1501, merk je in het portaal een aantal heiligenbeelden op waaronder Santiago.
Praza das Praterias
Genoemd naar de zilversmeden die hier in de middeleeuwen hun werkplaatsen hadden. Anno 21e eeuw zijn er nog steeds juweliers en zilversmeden te vinden op dit kleine maar sfeervolle plein. De ligging aan de trappen die toegang geven tot de kathedraal, het Casa do Cabido met zijn barokke gevel, rode deuren en rode ramen, de Fonte dos Cabalos of vertaald de paardenfontein en het pelgrimsmuseum maken dit plein tot één van de mooiste van Compostela maar ook één van de drukste.
Monasterio e Iglesia de San Martino Pinario
Ooit één van de grootste klooster in Spanje, dit immense complex aan de Praza Inmaculada, op een paar stappen van de kathedraal, toont overduidelijk de rijkdom en de invloed van de benedictijnen in de 16e eeuw. Sinds 1991, na de restauratie van de kloostervertrekken en de kerk, is er een museum gevestigd met permanente en tijdelijke tentoonstellingen van overwegend religieuze kunst.
Wie nog souvenirs zoekt, aan het plein vind je een paar leuke shops.
Oficina del Peregrino
Waar alle pelgrims na dagen en weken en maanden stappen en afzien uiteindelijk terechtkomen. Het lange simpele witte gebouw aan de Rúa das Carretas nummer 33 is het enige officiële pelgrimskantoor voor de oh zo belangrijke laatste stempel op je credencial en de oh zo begeerde en welverdiende compostela die je de status van ‘echte’ pelgrim geeft!
Het kantoor is elke dag open van 09.00 uur tot 19.00 uur met vaak lange wachtrijen. Vergeet vooraf geen ticket te halen met een QR code en koop meteen een kokertje om je belangrijke document in te bewaren.
Het Oficina del Peregrino is tegelijk ook postkantoor, infodienst en toeristische dienst voor de regio Galicia. Nieuwsgierig hoeveel bedevaarders er toegekomen zijn vandaag of in totaal dit jaar? Van welke plek komen ze en welke camino hebben ze gelopen? Al die statistieken worden hier nauwkeurig bijgehouden!
Casco Historico
Santiago de Compostela, de hoofdstad van de regio Galicië is niet de grootste maar wel de bekendste stad in het noordwesten van Spanje. Druk door de vele pelgrims die per duizend elke dag de stad instromen maar ook druk door de gewone toeristen, de inwoners en de studenten. Compostela is inderdaad, naast bedevaartsoord, ook een universiteitsstad, de 3e grootste in Spanje!
Een oud stadsdeel, het Casco Historico, en een nieuw stadsdeel, de Zone Nueva, met in het midden het Parque de Alameda, het gezellige park met het beste uitzicht op de kathedraal, dat is Compostela, de korte versie. In de lange versie met focus op het Casco Historico is Compostela een heerlijke stad met een bijna middeleeuwse feeling van schaduwrijke keienstraatjes met geheimzinnige doorgangetjes, smalle en donkere steegjes, veel trappen, onverwachte pleintjes en een opeenvolging van de meest fantastische gebouwen, overgoten met een mysterieus historisch sausje! Alle bezienswaardigheden in deze blog liggen trouwens in het Casco Historico.
Dwalen en verdwalen, dat is de beste manier om het oude centrum rond de kathedraal te verkennen. Autovrij, alles op wandelafstand met meer dan genoeg terrasjes en cafeetjes en eethuisjes voor een korte of lange pauze en de keuze aan souvenirwinkels is eindeloos (van pure kitsch tot artistieke en creatieve herinneringen aan je bedevaartstocht of vakantie). Een wandeling langs de witte hoge huizengevels die koel aandoen op een warme oktobermiddag, smullen van de beste churros in Chocolatería Metate (Rúa do Preguntoiro 12) en door het raam pelgrims van overal in de wereld voorbij zien lopen, de lucht gevuld met bonjour en dag en hello en hola, de sint-jakobsschelp trots aan de rugzak, het hoofd gevuld met caminoverhalen.
Sinds 1985 staat het Casco Historico in zijn geheel samen met de kathedraal op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Een extra reden om ooit te stoppen in Santiago de Compostela en je te laten meevoeren op de pelgrimsstroom, van monument naar monument te dwalen, stil te staan en die beloofde kaars te laten branden en vooral te genieten van deze boeiende bestemming!
Wie meer achtergrondinfo wil lezen, vindt die in mijn blog: Santiago de Compostela: de weg, de schelp, de pelgrim.
Reactie plaatsen
Reacties