Parijs - deel 2: een wandeling langs bekende en onbekende plekken in Montmartre.

Montmartre en de Sacré-Cœur vormen samen een uniek stukje Parijs dat je absoluut niet mag missen tijdens je stadsbezoek. De kronkelende straatjes, de bohemien sfeer, het artistieke verleden, dat alles spreekt tot de verbeelding. Begin op de Place Blanche bij de beroemde Moulin Rouge en wandel daarna langs charmante pleinen, verborgen steegjes en kleurrijke gevels naar de indrukwekkende Sacré-Cœur met zijn adembenemend uitzicht over de stad. Vergeet onderweg niet te genieten van dat aparte Montmartre-gevoel - de dorpswijk in de stad, de plek waar Parijs zijn kunstzinnige ziel toont.

Op deze wandeling neem ik je mee langs bekende en minder bekende plekken in de leukste wijk van Parijs: Montmartre.

Montmartre en de geschiedenis

En die geschiedenis van Montmartre begint al in de Romeinse tijd. Gek op tempels en goden bouwden de Romeinse heren een tempel voor de god Mars op een heuvel buiten Lutetia, zoals Parijs toen genoemd werd. De plek kreeg de naam ‘Marsberg’ of ‘Mons Martis’.

Een andere (mogelijke) oorsprong van de naam Montmartre kan gezocht worden in de vroegchristelijke tijd: rond het jaar 250 n.Chr. stierf Sint-Dionysius, de eerste bisschop van Parijs, de marteldood op de Marsberg die nadien toepasselijk ‘Mons Martyrium’ of ‘Martelaarsberg’ werd genoemd.

Latijn was echter niet de taal van het gewone volkje in de nederzetting die uitkeek over de stad en zo werden in latere jaren de namen ‘Mons Martis’ en ‘Mons Martyrium’ op z’n Frans vervormd tot Montmartre.

Tot de 19e eeuw bleef de plaats niet veel meer dan een boerendorp op een 134 m hoge heuvel (La Butte), met moestuinen en akkers, een kalksteengroeve, een paar wijngaarden en wel 30 molens die druiven persten en graan maalden.

Het is pas onder Napoleon III, in 1860, dat Montmartre bij de grote stad Parijs werd gevoegd. Stedelingen vonden al snel de weg naar de wat afgelegen wijk met zijn lage huren, goedkope wijn, eenvoudige levensstijl en creatieve vrijheid. Danszalen en cabarets zorgden voor een levendig podium en trokken schilders en schrijvers van overal in Europa aan zoals Toulouse-Lautrec, Van Gogh, Guy de Maupassant en Apollinaire.

Die populariteit van Montmartre als kunstenaarswijk duurde tot de grote wereldwijde economische crisis van de jaren 30 van vorige eeuw waarna de heuvel buiten het Parijse centrum in de vergeethoek geraakte. Met de opkomst van het toerisme vanaf 1970 werd de wijk herontdekt, een wijk die nog niets van zijn originele karakter had verloren.

De landelijke huisjes, de smalle kasseistraatjes, een wijngaard en 2 molens zijn vandaag de stille getuigen van het ooit dorpse Montmartre.

Startpunt: Place Blanche

Il est six heures, Paris s’éveille … de bel van tramlijn T9 klinkt luid in de ijle ochtendlucht boven de nog rustige Avenue de Verdun. Geen Frans ontbijt van café au lait en croissants op tafel maar een granenboterham met beleg en een kom havermout. Vlaamse thuisgewoontes in een Parijse banlieue waar het leven op een maandag in september stilaan op gang komt.

Met een lunch, een thermos koffie in de rugzak en een Parijse wandeling op de wandelapp, gaat het richting metrostation 'Porte de Choisy' waar lijn 7 net geen 12 minuten nodig heeft tot de halte ‘Place Monge’, een pleintje in het Quartier Latin. Vanaf daar is stappen naar het beginpunt van de route een perfect plan want Parijs is bovengronds een stuk interessanter dan ondergronds! En ja hoor, daar zijn ze weer, de typische Parijse kasseitjes vol symboliek ... eeuwenoude verhalen fluisterend onder mijn voeten. Wat heb ik ze gemist!

♥ Le Moulin Rouge

Als een vuurtoren met draaiende wieken staat het wereldberoemde en legendarische cabaret ‘Le Moulin Rouge’ onderaan de heuvel van Montmartre. Sinds de deuren opengingen in oktober 1889 is de ‘Rode Molen’ symbool van zorgeloosheid, lichtheid en joie de vivre. Grote artiesten zoals Edith Piaf en Yves Montand stonden hier op de planken en de Franse cancan zorgt, na meer dan 130 jaar, nog altijd voor een unieke belevenis in een werveling van veren, Swarovski-kristallen en eindeloze rokken vol ruches.

Als je budget het toelaat, ga dan zeker een avond genieten van een sensationele show in een oogverblindend decor. Een aanrader ondanks de dure inkomtickets: zonder diner betaal je tussen 78 € en 188 € per persoon afhankelijk van datum en tijdstip – met diner betaal je tussen 255 € en 305 €. Vroeg online boeken is de boodschap en ook kinderen vanaf 6 jaar zijn welkom.   

Le Moulin Rouge, een eerbetoon aan de talrijke molens die ooit de heuvel van Montmartre bekroonden!

Weetje 1: De omgeving van de Moulin Rouge en dan met name de 'Boulevard de Clichy' is niet de meest keurige buurt van Parijs. Aan pin-upclubs, seksshops en twijfelachtig theatertjes geen gebrek!  

Weetje 2: Geen zin om uren rond te lopen? Neem dan ‘Le Petit Train de Montmartre’ tegenover de Moulin Rouge. Een rondrit duurt ongeveer 40 minuten en brengt je langs de voornaamste bezienswaardigheden van de wijk.

Montmartre en zijn straten

♥ Rue Lepic

Rechts van de 'Moulin Rouge' zoekt dit kasseistraatje zijn weg omhoog naar 'La Butte', het hart van Montmartre. Wat begint als een somber akkoord in mineur met souvenirswinkels ‘Made in China’ krijgt stap na stap een opgewekte Parijse klank in majeur met zonnige bloemenwinkels, artisanale bakkerijtjes, een patisserie met macarons in alle kleuren van de regenboog en groenten- en fruitwinkels waar sappige meloenen, abrikozen en kersen in bakken gestapeld liggen tot op de stoep …

Stop even bij nummer 15: ‘Café des 2 Moulins’ werd bekend van de film ‘Le fabuleux destin d'Amélie Poulain’. Op zoek naar een authentieke Parijse bistro? Dan is ‘Le Basilic’ op nummer 33 een prima idee. Haast onzichtbaar onder een dikke laag klimop vind je achter de middeleeuwse muur een traditionele Franse keuken in een jaren 30-interieur.

Het simpele wat verwaarloosde gebouw op nummer 54 was van 1886 tot 1888 de thuisbasis van Vincent van Gogh en zijn broer Theo. Vincent had er zijn atelier en uit die tijd dateren zijn zelfportretten, zijn bloemstillevens en zijn schilderijen van Montmartre en omgeving.

Voor muziekliefhebbers is nummer 56 ‘Vandoren’ geen onbekende. De schitterende art-decopoort verbergt één van de bekendste rietfabrikanten ter wereld. Sinds 1905 worden in de ateliers aan de Rue Lepic klarinet- en saxofoonrietjes, mondstukken en accessoires gemaakt.

Links en rechts in de straat mag je de naamloze onbekende geveltjes niet vergeten. De lage huisjes met vensterluiken en een pannendak zijn herinneringen aan het dorp dat Montmartre vroeger was. En bewonder meteen ook de mooie smeedijzeren balkons die als zwarte kant tegen de zandkleurige imposante appartementsgebouwen gedrapeerd liggen.    

En dan zijn er de trappen, eindeloos veel trappen, steil omhoog en omlaag zoals de ‘Passage du Rocher de la Sorcière’ aan nummer 65 en ‘Le Hameau des Artistes’ op nummer 75, geweldige uitzichten inbegrepen.

Het hoogtepunt van de Rue Lepic ligt verscholen achter een ijzeren hek en is amper zichtbaar tussen het groen van struiken en bomen: ‘Le Moulin de la Galette’ of met de originele naam ‘Le Moulin du Blute-Fin’. In prachtige schilderijen vereeuwigd door Renoir, Van Gogh en Toulouse-Lautrec, met een geschiedenis die teruggaat tot 1622, is dit één van de slechts 2 overgebleven molens van Montmartre. De molen kende een bewogen levensloop van windmolen naar taverne met goedkope wijn en koekjes van roggemeel - galettes genoemd in ’t Frans. Later werden er  vrolijke dansnamiddagen georganiseerd en was de molen een ontmoetingsplaats voor schilders en dichters. Nu is de 'Moulin de la Galette' privébezit en architecturaal erfgoed op de monumentenlijst.

Hogerop de heuvel schittert ‘Le Moulin du Radet’ in al zijn 19e-eeuwse glorie. Gebouwd in 1717 en van de ondergang gered in 1915 door bezorgde Parijzenaars, zorgt de gerestaureerde molen op het dak van restaurant ‘Le Moulin de la Galette’ (van een eersteklas naamsverwarring gesproken!) voor een geweldig fotomomentje.

Rue Lepic, de straat met de windmolens, de straat waar Van Gogh rondliep op zoek naar inspiratie, de straat waar de geur van koffie en gebak in de lucht hangt, de straat vol Parijse geschiedenis!

♥ Avenue Junot

Voor je de Avenue Junot inloopt, kijk eerst even naar rechts naar de 'Place Marcel Aymé' waar ‘De Man uit de Muur’ heel wat toeristische belangstelling krijgt. Het bronzen kunstwerk van Jean Marais is geïnspireerd op het verhaal van de schrijver Marcel Aymé over een man die door de muur kan lopen maar uiteindelijk vast komt te zitten. Leuk detail: zowel Jean Marais als Marcel Aymé woonden in Montmartre.

Op de hoek van de straat trekt 'Théatre Lepic' de aandacht. Het gebouw met de romantische voorzijde was in de jaren 50 een theater dat in de jaren 80 omgebouwd werd tot filmdecor en vandaag opnieuw gebruikt wordt als theaterzaal.

Sla rechtsaf de schilderachtige ‘Impasse Girardot’ in en laat je meevoeren door de rust en de stilte van de ‘Square Suzanne Buisson’. Waar je in de 18e eeuw door een kasteeltuin kon dwalen, hoor je nu het ruisende water van de fontein van Sint-Dionysius. Volgens de legende werd hij op deze plaats onthoofd en waste hij zijn afgehakte hoofd in het water van de fontein. Anno 2025 is er niks akeligs meer te ontdekken op het pleintje dat, omringd door platanen en populieren en rozelaars, een heerlijke plek vormt voor een snackpauze.

Een zij-uitstapje naar het doodlopende kasseistraatje ‘Villa Léandre’ is zeker de moeite waard: de schattige villa’s uit het begin van de 20e eeuw zijn ware pareltjes en doen erg Engels aan.   

Wandel omhoog de 'Rue Simon Dereure' in, ga aan het eind van de straat de trappen op en het voetgangerssteegje door en je loopt zo op nog een toeristische trekpleister: 'Place Dalida', genoemd naar de immens populaire zangeres die vooral in Montmartre erg geliefd was en er dan ook een plein en een standbeeld kreeg. Het is hier camera in de aanslag en rijtje schuiven voor een foto!

♥ Rue de l’Abreuvoir

De naam is afkomstig van het woord ‘abreuvoir’ of vertaald ‘drenkplaats voor dieren’ die er in de Romeinse tijd was op nummer 16.

Dit is een van de meest lieflijke en waarschijnlijk meest gefotografeerde straten van Montmartre! Denk aan oude stadsmuren begroeid met klimop, roze gevels en oude lantaarnpalen. Als het ware onaangetast door de tijd, met de sfeer en de verhalen van weleer nog in de straatstenen …

Op nummer 12 heeft de schilder Camille Pissarro nog gewoond en op nummer 6 kon je Renoir zien schilderen. Nummer 4 is het fotogenieke ‘La Maison des Aigles’ in een opmerkelijke stoere stijl met 2 arenden die de poort bewaken.

Hét instagrampareltje van de straat is natuurlijk het roze huisje op de hoek: ‘La Maison Rose’, miljoenen keren gefotografeerd en nog steeds zorgt het voor files en opstoppingen. Gebouwd ergens in de 2e helft van de 19e eeuw, een restaurant sinds 1908 en in die tijd een favoriete plek voor kunstenaars  om inspiratie op te doen en elkaar te ontmoeten. Bekend van de schilderijen van Maurice Utrillo en van de Amerikaanse serie ‘Emily in Paris’. Jammer genoeg gesloten op maandag maar ik ben al tevreden met een foto van de roze buitenkant van dit iconische gebouwtje.    

♥ Rue des Saules

Ga aan ‘La Maison Rose’ rechtsaf de hoek om naar het begin van de 'Rue des Saules'. De wilgen die de straat omzoomden in de 19e eeuw zijn allang verdwenen maar nog steeds is de straat het historische middelpunt van Montmartre, vastgelegd op canvas door Utrillo en Cézanne.

‘La Bonne Franquette’ op nummer 2 zet de traditie van Montmartre voort met de slogan ‘Aimer, Manger, Boire et Chanter’, synoniem voor vrolijkheid, gezelligheid, gastvrijheid, een glas wijn en een bord lekker eten. Alhoewel het gebouw zelf dateert van de 16e eeuw was het vooral hip en trendy bij de kunstenaars van de jaren 1880. Die ambiance is echter samen met de schilders en de schrijvers van toen verdwenen en het café - restaurant - cabaret dient nu vooral de toeristen in hun zoektocht naar de ware geest van Montmartre.

De betere souvenirwinkel vind je op nummer 4 met de ‘Galerie d'Art Céramique’ waar duidelijk wordt dat kunst nog steeds een wezenlijk onderdeel van de wijk is!

Aan beide kanten omgeven door hoge versterkte ruwe muren, daalt de straat steil af naar dé verrassing van Montmartre: ‘Le Vigne du Clos Montmartre’. Je leest het goed, wijnstokken op een heuvel middenin een stadswijk!

Fransen en hun wijn, niks nieuws onder de zon want 2.000 jaar geleden hadden de Romeinen al wijngaarden op de heuvel en door de eeuwen heen werd de wijnbouw en de wijnproductie er verder ontwikkeld. In de 18e eeuw telde men op La Butte zo’n 20 wijngaarden. Tijden veranderen echter, de stad breidde uit en Montmartre werd een Parijse wijk. De verstedelijking deed zijn intrede, de wijngaarden verdwenen. Tot in 1933 een paar enthousiaste locals besloten om het wijnverleden van de wijk af te stoffen en te doen herleven met de aanplanting van 2.000 wijnstokken.

Jaren later zijn de 27 verschillende druivensoorten, waaronder Gamay en Pinot Noir, goed voor ongeveer 1.800 kilo druiven en bijna 1.350 flessen wijn. Dat vraagt om een stevig feestje en zo wordt sinds 1934 elk jaar tijdens het 2e weekend van oktober de oogst gevierd met een ‘Fête des Vendanges de Montmartre’. Er zijn optochten en straatfeesten en muziek en natuurlijk het allerbelangrijkste, het wijn proeven.

Weetje 1: De wijngaard is niet open voor het publiek. Je kan wel een rondleiding en een wijnproeverij boeken via de site van het 'Musée de Montmartre'. De wijn is ook enkel te koop in de museumwinkel.

Weetje 2: De wijngaard is eigendom van de stad Parijs en wordt volledig onderhouden door de stadstuiniers.

Als een levensechte mediterrane schildering staat aan de overkant van de wijngaard een poppehuisje in een warme aardse terracotta tint, een vleugje charme tussen de statige krijtwitte gevels. Le Lapin Agile, waar het Franse chanson gekoesterd wordt als een kostbaar juweel, waar die excentrieke Montmartre-feeling van de 19e eeuw nog altijd deel uitmaakt van het interieur, waar hedendaagse Picasso’s en Sartres dromen van het ultieme meesterwerk … Eind 18e eeuw een simpele kroeg met de (bedenkelijke) naam ‘Au Rendez-vous des Voleurs’, 100 jaar later een cabaret dat vreemd genoeg ‘Le Cabaret des Assassins’ werd genoemd en uiteindelijk, dankzij een spotprent van een konijn die uit een kookpot springt, zijn huidige naam kreeg: 'Het Lenige Konijn' of 'Le Lapin Agile'.

Dichters, schrijvers en zangers, iedereen met een kunstenaarskantje was er welkom en het pittoreske zaakje met zijn felle zuiderse kleur staat op heel wat schilderijen afgebeeld. Nog steeds houdt 'Le Lapin Agile' het Frans chanson levend en kan je er elke avond luisteren naar de simpele poëzie van bekende en onbekende artiesten.

Op een bankje tegenover die beroemde plek wordt mijn lunchpauze begeleid door des chansons Françaises in het gezelschap van een paar tekenaars die deze bijzondere locatie ijverig vastleggen.

Montmartre en de Sacré-Cœur

Met enige tegenzin verlaat ik mijn knusse pauzehoekje en stap omhoog door de 'Rue Saint-Vincent' en dan linksaf het ‘Parc Marcel Bleustein Blanchet’ in of met zijn lokale naam ‘Le Parc de la Turlure’. Een verrassing dit parkje, een groene oase verstopt aan de voet van één van de opvallendste monumenten van Parijs: ‘La Basilique du Sacré-Cœur de Montmartre‘.

Overschaduwd door pergola’s begroeid met druivenranken en klimplanten leiden langzame trappen naar de top van La Butte. Tussen de takken van esdoorns en platanen door glinsteren de ontelbare witte koepels van de Sacré-Coeur, een enorme slagroomtaart die 134 m boven de stad uitsteek en als het ware de kroon op de wijk Montmartre vormt. Vertel het niet verder maar dit parkje is dé ideale spot om wat andere foto’s te nemen van de basiliek.  

De geschiedenis van de Sacré-Coeur begon als een nationale gelofte van boetedoening voor de misdaden begaan door de Communards tijdens de Parijse opstand van 1871. De basiliek moest daarnaast ook een herdenkingsplaats worden voor de gesneuvelden van de Frans-Pruisische oorlog van 1870 – 1871. Een architectenwedstrijd in 1874 resulteerde in een romaans-byzantijns ontwerp in de vorm van een Grieks kruis.  Pas na 45 jaar, in 1919, zou de basiliek ingezegend en toegewijd worden aan het Heilige Hart van Jezus.  

De Sacré-Coeur is volledig opgebouwd uit travertijn, een zachte steensoort die na elke regenbui een wit kalklaagje krijgt. Meteen het geheim achter de speciale witte kleur van de basiliek. Andere leuke feitjes zijn de 84 m hoge klokkentoren met daarin een klok van 19 ton, één van de grootste en zwaarste ter wereld en de flinke klim van 237 trappen als je helemaal onderaan start bij de ouderwetse paardenmolen op de Place Saint-Pierre.

Van de rust van het kleine park naar de toeristische drukte aan de voorkant van de basiliek. Het is even slikken bij het zien van de ellenlange rij wachtenden voor mij. De Sacré-Coeur bezoeken net voor het middaguur is blijkbaar geen al te best idee. Gelukkig zorgt het weidse uitzicht over de stad voor de nodige afleiding en de gezellige noot komt van een straatartiest en zijn gitaar.   

Het fantastisch tafereel dat de buitenkant van de basiliek biedt, stopt niet bij de toegangspoort maar zet zich verder en wordt een fantastische binnenkant met ontelbare zijkapellen, weelderig versierd met beeldhouwwerk, kleurrijke glasramen en magnifieke muurschilderingen. Maar het is de koepel die ieders aandacht trekt met één van  de grootste mozaïeken van de wereld dat de naam kreeg ‘Christus in Glorie’, een afbeelding van de verrezen Christus met de armen wijd open, in ‘t wit gekleed en met een hart van goud. Totale  oppervlakte van het kunstwerk: 475 m². Je blijft er naar kijken!  

Info:

*Adres: 35, Rue Du Chevalier de la Barre

*Metrolijn 2 (metrohalte Anvers) - metrolijn 4 (metrohalte Château Rouge) - metrolijn 12 (metrohalte Abbesses)

*De toegang tot de basiliek is gratis. Het is dus niet nodig om tickets te kopen.

*Openingsuren: 6.30 uur tot 22.30 uur.

*Om de koepel te beklimmen heb je wel een kaartje nodig.

*Geen zin in die paar honderd trappen? Neem dan de funiculaire of de kabelbaan, die kost je evenveel als een metrokaartje.

*Opgelet: zakkenrollers en straatverkopers zijn erg actief rond de Sacré-Coeur!

Montmartre en de Place du Tertre

Vlakbij de basiliek ligt de 'Place du Tertre' en van de weg ernaartoe word je instant vrolijk. Ga via de zijkant van de basiliek de 'Rue Ronsard' in en kijk hier zeker omhoog voor dat laatste beeld van de Sacré-Coeur. Loop langs ‘La Halle Saint-Pierre’, een kunstmuseum in een oude markthal met hedendaagse en experimentele kunst, volkskunst en art brut, een interessante bookshop en een (dure) coffeeshop. Dwaal wat door de buurt waar bijna uitsluitend stoffenwinkels gevestigd zijn, piepkleine zaakjes of   verdiepingen hoge warenhuizen, spotgoed of net stinkend duur! Wie graag naait, komt hier in de hemel terecht!

Ontdek in de buurt nog meer schattige straatjes. Aanraders zijn de 'Rue du Mont-Cenis' en de 'Rue Saint-Rustique' en bewonder de knappe muurschilderingen en de met bloemenslingers versierde gevels van de restaurants.

Je belandt vanzelf op de 'Place du Tertre', het pleintje dat decennia lang het epicentrum van de Parijse flamboyante zottigheid was. In de 18e eeuw was dit het oude dorpsplein van Montmartre met het eerste gemeentehuis. Aan het einde van de 19e eeuw diende de 'Place du Tertre' als ontmoetingsplaats en open atelier voor tientallen schilders en tekenaars. Nu lijkt het pleintje eerder op een openluchtmarkt waar snelle ‘kunstwerken’ aan de lopende band worden geproduceerd en voor snelle toeristenkopers.

Ondanks de drukte, de ‘dertien in een dozijn’-souvenirwinkels, de dik in de verf gezette commercie heeft het toch nog iets van z’n ouderwetse charme behouden, dit pleintje omringd door eeuwenoude bomen en knus ingesloten door cafés, eethuisjes en terrasjes.

Slot: nog wat extra Montmartre-tips en foto’s 

✓ Het zinkende huis van Montmartre: ga met je rug naar de Sacré-Coeur staan, loop een aantal trappen naar beneden en kijk dan aan de linkerkant achter het grasveld. Uiteraard is dit een optische illusie maar wel een enorm goeie!

✓ Place Calvaire en Rue Calvaire: de kleinste straat en het hoogst gelegen huis van Parijs.

✓ Rue Gabrielle met op nummer 25 restaurant ‘La Taverne de Montmarte’, gevestigd in de vroegere stallen van Kardinaal Richelieu. Op nummer 49 heeft Picasso nog gewoond.

✓ Place des Abbesses: één van de mooiste metro-ingangen van de stad met een glazen overkapping, een origineel bord en emaille zijplaten. Recht tegenover de metro staat de ‘Église Saint-Jean de Montmartre’ in rode baksteen en art-nouveaustijl.

✓ Square Jehan Rictus en Le mur des je t’aime: in 311 talen staat hier ‘ik hou van jou’. Zoek, zoek en je vindt 2 x een Vlaamse dialectversie.

Praktische info

✓ Heenreis: trein TGV INOUI van station Lille Europe naar Paris Gare du Nord.

✓ Logeren: Break & Home Paris Italie Porte de Choisy - Appart hôtel (adres : 17 Avenue de Verdun, 94200 Ivry-sur-Seine) / gelegen net buiten de Périphérique, op een paar minuten wandelen van metrostation Porte de Choisy, op loopafstand van supermarkt Auchan en van 3 bakkerswinkels.  

✓ Wandelapp: Komoot - Parijs ontdek je het best te voet maar draag comfortabele schoenen!

✓ Openbaar vervoer: Om langere afstanden te overbruggen (alle info: zie vorige blog).

✓ Metrolijnen: lijn 7 vanaf Porte de Choisy (richting La Courneuve) tot halte Opéra. Overstappen op lijn 3 (richting Pont de Levallois-Bécon) tot halte Villiers. Overstappen op lijn 2 (richting Nation) tot halte Blanche.