Een wandelavontuur door het hart van de Achterhoek, een tocht vol verrassende bezienswaardigheden, de start van onze eerste etappe op het beroemde Pieterpad. We vertrekken in het gezellige Vorden waar de idyllische rust en het karakteristieke Achterhoekse landschap meteen de perfecte stapsfeer creëren. De route leidt ons over smalle zandweggetjes, langs deftige landhuizen en door oude bossen naar het landelijke Zelhem. Onderweg wachten ons toevallige ontmoetingen, een vriendelijke natuur en verrassende ontdekkingen.

Met een rugzak propvol goesting beginnen we eraan, aan ons Pieterpad!

Wat voorafging

Deze keer geen reisorganisatie die achter de schermen alles regelt van vervoer naar het beginpunt tot overnachtingen en uitstappen. Dit wordt een ‘do it yourself’-langeafstandswandeling met een strak plan, een wekenlange voorbereiding, een ellenlange excellijst, een nog langer worddocument en een veel te zware rugzak.

Logeeradressen gewikt en gewogen en gereserveerd en soms opnieuw geannuleerd, supermarkten opgelijst, routes gecheckt op Google Maps en op de website van het Pieterpad, gpx-bestanden op de wandelapp gezet voor elk van de 13 etappes (met dank aan komoot), treintickets besteld, rugzak ingepakt en uitgepakt en terug ingepakt, en uiteindelijk klaar (of dat hopen we tenminste) om op een druilerige dinsdag in september te vertrekken (met een klein hartje) voor een treinreis met 3 overstappen die ons, in net geen 4 uur, helemaal naar het oosten van de Nederlandse provincie Gelderland brengt, naar een onbekend dorp met de naam Vorden.

Starten in kastelendorp Vorden

Daar staan we dan, op het perron van Station Vorden, eindpunt van onze vlot verlopen treinreis, beginpunt van ons Pieterpad. Maar wat een treurigheid, wat een ellende, geen zon of blauwe lucht om ons dag te zeggen want met het Achterhoekse weer gaat het vandaag goed verkeerd. Als waterkiekens zo nat bellen we aan bij Jeanet, gastvrouw van B&B De Specht, ons allereerste logeeradres. Wat een hartelijk welkom, ook al zijn we uren te vroeg! Een koelkast met genoeg lekkere dingen, een warme beker koffie, een leuke zit- en ontbijthoek, zalige bedden, het staat allemaal op ons te wachten in de kleine maar fijne studio met zicht op de groene achtertuin.

De donkere regenwolken lossen uiteindelijk op in de late namiddaghemel die licht en vaag oranje kleurt. Nu naar buiten lijkt ons een prima idee, de frisse lucht in voor een rondje dorp en een rondje kasteel. Vorden staat tenslotte bekend als hét kastelendorp van Nederland. Met 8 kastelen doet het dorp het haast beter dan de Efteling. Alleen staan in en rond Vorden geen sprookjeskastelen en zal je Doornroosje of Sneeuwwitje niet tegenkomen in de weidse bossen. Hier wonen hardwerkende kasteelheren op eeuwenoude landgoederen. Generatie na generatie zetten zij zich met zorg en aandacht in voor de natuur en de streekgeschiedenis.     

We lopen het dorpscentrum uit, voorbij het bordje ‘historische buitenplaats’. De wit-rode streepjes zijn een zorg voor morgen. Vandaag volgen we een lange oprijlaan tussen groene weiden. Oude kasseitjes en antieke lantaarnpalen zorgen voor een romantisch decor, aan de horizon een glimp van een slanke middentoren en een ‘Vlaamse’ trapgevel. Het Kasteel Vorden staat al sinds de 12e eeuw mooi te wezen in het typische landschap van de Achterhoek. Een slotgracht met een houten toegangsbrug, een paar stoere mythische wachters, hoge smalle ramen in een maïsgele omkadering, zwarte vensterluiken, een weelderige parktuin, bospaadjes die ons meenemen langs raar gevormde paddenstoelen, een bizar dikke stokoude linde waaronder Lodewijk XIV nog heeft geslapen, en een 19e-eeuwse bosloods die omgetoverd werd tot eet- en drinkplek … we zijn ferm aan ‘t genieten!      

Een wandeling door het sfeervolle dorp levert nog een gerestaureerde korenmolen op met de optimistische naam ‘De Goede Hoop’. En dan wordt het zoetjesaan tijd voor wat noodzakelijke boodschappen, een snelle kant-en-klare risottoschotel en een spelletje ‘memory’ waarbij mijn memory mij glasrijk in de steek laat en ik schaamtelijk verlies met 6 – 17. Misschien een subtiele hint om dat comfortabele bed uit te testen want morgen op de agenda: etappe 14 van deel 2 van het Pieterpad. 

Onderweg: bezienswaardigheden en natuur

↣ Van Vorden naar Linde

Er hangt nog ochtenddauw over de stille straten van Vorden als we, gepakt en gezakt, ons prettige verblijf bij B&B De Specht achterlaten. Vanuit het centrum duiken we al meteen het groen in rond Kasteel Vorden. Waar we gisteren de houten wegwijzer voorbij liepen, slaan we nu rechtsaf, richting de Sint-Pietersberg. Nog 256 km te gaan in de voetsporen van Toos en Bertje, letterlijk want de 2 dames kregen hier, op de helft van het Pieterpad, hun stappenmonument!

De zwarte kasteelpoort voorbij. Nog een laatste glimp op wazige kasteelmuren gehuld in nevelsluiers en dan zijn we echt op weg. Een lange beukendreef door met de allure van een groene kathedraal. Een bruggetje over met links en rechts de Veengoot, en dan hup, terug het bos in. Dat bos stapt op zachte kousenvoeten de herfst in met verrassend veel paddenstoelen en knisperende bruine blaadjes.

Het afwisselende landschap van de schone Achterhoekse natuur tovert voor ons een uniek tafereel van weiland en velden, bospaden en zandweggetjes en zelfs een stukje heidegrond versierd met mysterieuze dauwslierten … Zoveel variatie, het maakt de wandeling heel bijzonder.

Uitgestrekte boerenbedrijven liggen als edele parels aan brede opritten, omringd door groene houtwallen en vaak wordt er aan de wandelende pieterpadder gedacht met een bankje of een bizar setje van 4 witte plastic stoelen en een tafel, in het gezelschap van een poëtisch gedicht … zomaar langs de kant van de weg.

Kaboutertjes bewaken een smal paadje tussen stakerige boompjes en leiden ons naar de Kapellebult en het verhaal van de Lindese kapel. In lang vervlogen tijden, toen bomen nog heilig waren, werden op de heuvel offerplechtigheden gehouden in de schaduw van een lindeboom. De boom werd een kapel, de kapel werd een schooltje, het schooltje werd een ruïne en ook die is intussen allang verdwenen. Wat rest is een gedenksteen met de woorden: ‘Verheft zich hier geen bidplaats meer, ’t Heelal is tempel voor den Heer’.

Het bospaadje eindigt in een minder stukje asfaltweg maar een onverwachte verrassing in de verte doet de harde ondergrond snel vergeten: de molen van Linde, een meer Hollands tafereel kan je niet bedenken. De wieken draaien nog rond maar de molen maalt geen koren meer zoals in 1856. Het gerestaureerde rijksmonument kreeg onlangs een 2e leven als theater. En ontspanning, lieve mensen, is af en toe even hard nodig als bloem en brood. Naast de molen is een ‘uutblaoshuuske’ of uitblaashuisje dat de naam ’t Luiwerk meekreeg. Wandelaars en fietsers en toevallige voorbijgangers kunnen er even uitrusten of warm worden bij koffie of thee (die ze wel zelf moeten maken). Tip: er is ook een toilet, altijd handiger dan een stekelige struik!   

Zo wandelen we Linde in, zo wandelen we Linde uit. Een zakdoek groot is het, geen dorp maar een ‘buurtschap’ van een handjevol huizen, een grote schuur, eetcafé ’t Proathuus, uitblaashuisje ’t Luiwerk en de Lindesche Molen, schilderachtig neergepoot tussen de maïsvelden.

Of zoals het gedichtje het zegt:

Linde

op de kaart nauwelijks te vinden,

een bult een enkele boerderij,

voor je het weet

ben je Linde al voorbij ...

(J. Vreman)

↣ Van Linde naar Landgoed ‘t Zelle

Tegenover de molen gaan we rechtsaf en volgen een betonspoor om via een drassig stuk met hoog opgeschoten riet in de Lindese Laak te belanden, een klein natuurgebied van natte graslanden met een zwervende beek die na een droge lente en een warme zomer droomt van een plasje water op haar schrale bodem.

Van veldweg naar zandweg naar bosweg, het voert ons naar Ruurlo, door een eeuwenoude natuur van indrukwekkende bossen met brede lanen. Een bordje vertelt ons dat dit gebied behoort tot Landgoed ’t Zelle maar wandelaars en fietsers zijn welkom. Honden ook maar die moeten aan de lijn. En al zien we door de bomen het statige herenhuis nog niet, we lopen wel over hun ‘eigen weg’. Witte hekken kondigen het einde van het bos aan en op een zevensprong leidt de Zelledijk ons in één rechte lijn naar een prachtig historisch landhuis uit de 14e eeuw, geklasseerd als rijksmonument. Je vindt er nog de vroegere stallen van de kippen, de varkens, de koeien en de paarden en binnen de gracht die het domein omgeeft, is er ook een zorgboerderij. Een kraampje aan de toegangsweg verkoopt hun seizoensproducten.

Waar vroeger de landheer leefde van de opbrengst van hout uit de bossen en het verpachten van land en boerderijen, is het verhuren van vakantiewoningen nu de voornaamste bron van inkomsten. We passeren langs een echt boerenhuis en een charmante tuinmanswoning, verscholen tussen het groen en omgeven door een krans van landelijke rust en stilte.

↣ Van Landgoed ’t Zelle naar Zelhem

Onderweg naar Varssel en het bladerdak boven ons vangt de regendruppels op van een zachte septemberbui. Toch maar die regenjas aan? Ah, toch maar niet, teveel gedoe!

Na een rustpunt met speelplein - nog te vroeg voor een lunchpauze – laten we de laatste huizen van Varssel achter ons en stappen weer tussen de velden. Aan het clubhuis van ‘Golfbaan ’t Zelle’ is het druk-druk-druk: een volle parking, het terras van het restaurant goed gevuld en op de gladgeschoren grasvelden groepjes golfers, de aandacht compleet gericht op de bal en de perfecte swing.

Verderop hebben roodbruine koeien enkel oog voor het smakelijke gras onder hun neus en aan kampeerboerderij ‘De Haverkamp’ zorgt het vrolijke geluid van een schoolkamp ervoor dat we die zware rugzak efkes vergeten.

Asfalt maakt plaats voor een zandweg die ons meeneemt het bos in voor een behoorlijk lange wandeling met weinig afwisseling en nog minder zitbanken. Een geïmproviseerde lunchplek op een grastapijtje met zicht op een opening in het bos, een boomtak als kapstok, het is verbazend gezellig en de boterhammetjes smaken opperbest.

De dichte bossen waar we doorheen wandelen behoren tot landgoed ’t Zand dat al generaties lang eigendom is van dezelfde familie. Zij staan in voor het duurzaam beheer van het omvangrijke natuurgebied. ’t Zand, dat vroeger een stuifzandstreek was, werd pas begin de 20e eeuw bebost om het stuiven van het zand tegen te gaan.

Bungalowpark ‘Het Vossenveen’ ligt met 1 been nog net in het pure groen van bosgebied ’t Zand en profiteert van de mix aan naald- en loofbomen, heidevlekjes en kleine vennetjes met een roerloze blauwe reiger.

Uit het bos maken de bomen aan de linkerkant plaats voor akkers en grasland en is de bewoonde wereld ineens heel dichtbij in de vorm van een drukke verkeersweg. Gelukkig mogen wij de zandweg aan de overkant op om even later te merken dat het Pieterpad hier verdergaat over het erf van een boerderij, voorbij de tractors en de maaimachines en de pony’s onder de appelbomen.

Over rustige asfaltwegen en smalle veldweggetjes, langs een enkele drukke baan en de dorpsbegraafplaats bereiken we uiteindelijk het centrum en de markt van Zelhem, het eindpunt van deze etappe. Verwacht geen grootse historische monumenten in Zelhem. Het dorp werd immers in WO II zo goed als plat gebombardeerd. Maar het vriendelijke en typisch Achterhoekse dorp is met zijn kerk, terrasjes, winkels en leuke zitjes een fijne plek om na een tocht van 22,24 km een momentje op adem te komen, een slok te drinken, een snack te eten en wat boodschappen te doen.

De laatste kilometers op weg naar ons logeeradres zijn akelig vervelend. We moeten het centrum en een industriepark door, komen terecht in de velden buiten Zelhem, lopen verkeerd, hebben te warm en de rugzak begint zwaar door te wegen. Uiteindelijk kunnen we een ‘hoera’-sprongetje maken (met ons laatste streepje energie) want midden in het groen aan de overkant van de weg ligt Camping Brugginck waar we de verbouwde schuur van B&B/atelier/galerie Kunsthoek7 van Maron Hilverda (beeldend kunstenaar) hebben gereserveerd.

Wat een fantastische plek om uit te blazen na onze eerste Pieterpad-etappe. Niet alleen compleet voorzien van alles wat een wandelaar nodig heeft voor een ontspannen dageinde en een nieuw dagbegin maar ook nog eens heel origineel ingericht met kunst aan de muren, kunst in de laatjes van de antieke letterkast, kunst in de kunstboeken ... en een kunstig veldmuisje snuffelend in de braamstruik voor het kleine raampje.

De late namiddagzon warm op ons gezicht, grazende schaapjes en kakelende kippen om ons heen … we kijken tevreden terug op een geslaagde wandeling door een afwisselend landschap met boerenland, een kasteel en een historisch landhuis, een molen en kleine natuurgebiedjes maar vooral met veel tijd voor deugddoende babbels en tonnen plezier.

Tips voor deze etappe

• Neem een lunchpakket mee, want onderweg zijn weinig horecagelegenheden.
• Vergeet je waterdichte schoenen niet, zeker in het natte seizoen.
• Wil je meer zien? Plan een korte omweg langs Kasteel Vorden!

Info voor deze etappe

💒 Overnachting Vorden: B&B De Specht - Het Hoge 13 / gelegen op 850 m van Station Vorden

Voorzieningen: koffie, thee, uitgebreid ontbijt en extra voor de lunch, keukentje met gevulde koelkast, magnetron, waterkoker, gratis wifi

🏁 startpunt etappe: De Horsterkamp 8, Vorden / op 1 km van ons logeeradres

🏁 eindpunt etappe: Markt 2, Zelhem

(Pieterpadgids deel 2 – etappe 14)

🥾 totale wandelafstand 22,24 km (inbegrepen 2,8 km van einde etappe naar logeeradres dat al een stuk op de volgende etappe ligt)

⌚ totale wandeltijd 4,56 uur (pauzes en lunch niet meegerekend)

💒 Overnachting Zelhem: Camping Brugginck – B&B Kunsthoek 7  Heidenhoekweg 7

Voorzieningen: keukentje met koelkast, magnetron, kookplaat, potten en pannen, koffiezetapparaat en waterkoker, koffie en thee, uitgebreid ontbijt en extra voor de lunch, gratis wifi