Cuba, een land dat nog steeds tot de verbeelding spreekt van rooie linkse rakkers. Ooit, lang geleden, in een tijd van lange jurken en Zweedse klompen en gebreide sokken uit Peru, sierde een poster met de beroemde foto van Che Guevara de muren van onze studentenkamer en dweepten we, heel idealistisch, met zijn zienswijzen en discussieerden avondenlang over het eeuwige dilemma tussen kapitalisme en communisme. Nu, ouder en wijzer en realistischer geworden, willen we gewoon onze jeugddroom waarmaken: Cuba zien en ervaren! Open en onbevangen, zonder oordeel of vooroordeel vertrekken we voor wat een onvergetelijke reis wordt.
Maar eerst wat achtergrondinformatie want Cuba is een magnifiek maar complex land en dat vraagt wat extra uitleg!
Algemeen
Cuba is het grootste land in het Caribische Gebied. Het bestaat uit het eiland Cuba, het eiland Isla de la Juventud en zo’n 4000 kleinere eilanden. Met een oppervlakte van ongeveer 110.000 km² is Cuba 3,5 keer zo groot als België. Met een inwonersaantal van ongeveer 11,5 miljoen is er daar nog ruimte!
De noordelijke grens wordt gevormd door de Golf van Mexico en de Atlantische Oceaan, de zuidelijke grens door de Caribische Zee. Sinds 1607 is de hoofdstad La Habana (hierna simpelweg en op z’n Vlaams Havana genoemd).
🛫 Met Air Europa van Brussel (Zaventem) naar La Habana met overstap in Madrid (totale vliegtijd: 2.25 uur + 9.35 uur)
🧳 Reis georganiseerd door reisorganisatie Koning Aap (https://koningaap.be/)
🚌 Vervoer ter plaatse met bus en chauffeur van Transtur – Cuba (https://transturrentacar.com/)
🎫 Uitstappen met Cubaanse gids (Moraima Varona – kortweg Mora) van tourist agency Cubatur (https://www.cubatur.cu/)
In 7 haasten door de geschiedenis
Lang voor Christoffel Columbus in 1492 het eiland ontdekte, was Cuba al bewoond door verschillende indianenstammen die leefden van de landbouw, de jacht en de visvangst – een beetje zoals de Oude Belgen. Het duurde echter tot 1512 voor Cuba een Spaanse kolonie werd en dat bleef het gedurende meer dan 300 jaar. Het eiland was immers zeer goed gelegen voor Spanje als doorvoerhaven om alle rijkdommen – denk aan goud en zilver - vanuit Zuid-Amerika (de Nieuwe Wereld) naar het moederland te verschepen.
Op Cuba zelf werden tabak- en suikerrietplantages en boerderijen opgezet, in eerste instantie met de inheemse indianen als slavenarbeiders, later met Afrikaanse slaven en zelfs Chinese slaven werden ingevoerd. Halfweg de 19e eeuw leefden en werkten er naar schatting bijna 1 miljoen slaven in de tabak- en suikerproductie. Dat zorgde en zorgt, ook nu nog in de 21e eeuw, voor een unieke mix van heel veel culturen, voor een bevolking kleurrijker dan een regenboog met 150 kleuren.
Na wat ambras met Franse piraten eind 16e eeuw, kreeg Cuba halfweg de 18e eeuw, af te rekenen met een kortstondige Britse bezetting maar in ruil voor de staat Florida kreeg Spanje zijn Caribisch eiland terug. Gezien de grote vraag werd meer tabak en suikerriet en ook koffie in sneltempo aangeplant en tegen 1830 was Cuba één van de grootste producenten van suiker terwijl hun tabak gretig aftrek vond in Europa.
Die koloniale periode, de suiker- en koffie- en tabaksproductie en het leven op de plantages heeft overal in Cuba zijn sporen nagelaten, in de architectuur, de muziek, het eten en de traditionele gebruiken. Ondanks de afschaffing van de slavernij (verboden vanaf 1880) bleef de suikerrietindustrie groeien en vooral de hoofdstad profiteerde daarvan met de aanleg van brede boulevards en de bouw van een aantal bekende wijken met prachtige herenhuizen.
Langzaamaan ontstond een soort van Cubaanse bewustwording van de eigen identiteit wat algauw leidde tot verzet tegen de kolonisator. Kleine opstanden werden telkens onderdrukt tot de grote Cubaanse Onafhankelijkheidsstrijd van 1895 met José Martí en zijn Cubaanse Revolutionaire Partij als één van de bekendste leiders. Drie jaar later, in 1898, werd Spanje eindelijk verslagen, heel ironisch, met de hulp van de Amerikanen. Vanaf dan zat Cuba vast aan de VS. Alhoewel Spanje het bestuur over zijn vroegere kolonie had overgedragen aan Amerika, werd Cuba in 1902 een onafhankelijke republiek met een eigen grondwet maar met, in de praktijk, nogal wat invloed en inmenging van de VS. De marinebasis Guantánamo Bay is daar een goed voorbeeld van.
In de beginperiode van de jonge Cubaanse Republiek volgden verschillende presidenten elkaar op, zonder nochtans veel te betekenen voor het land en zijn bewoners. Tot de staatsgreep van 1933 sergeant Batista in beeld bracht die al snel een dictatoriaal regime vestigde met de steun van Amerika. Havana werd de thuisbasis van drugsbaronnen en maffialeden. Casino’s en luxehotels, cocktails en muziek ... de tropische sfeer onder een Caribische zon trok niet alleen louche figuren maar ook toeristen en filmsterren en schrijvers aan. De beau monde leefde op Cuba een leven in groot contrast met dat van de arme Cubaan die worstelde met werkloosheid, ziektes en armoede.
Dat opstand en revolutie de Cubanen in het bloed zat, merkten we al door de eeuwen heen. De eeuwenlange kolonisatie, de tijd van slaven en arme boeren en het terreurbewind van Batista leidde in de jaren 50 onvermijdelijk tot nieuwe opstanden. Een poging van Fidel Castro (advocaat en studentenleider) in 1953 mislukte en na een gevangenisstraf van 2 jaar werd hij vrijgelaten (onder druk van de pers en de studenten) en verdween naar Mexico. Daar ontmoette hij de Argentijnse arts Ernesto “Che” Guevara en de samenwerking tussen beide jonge rebellen resulteerde in wat een succesvolle revolutie zou worden, mede door de steun van het grootste deel van het onderdrukte volk. Wat begon op 25 november 1956 met 81 rebellen op een schip genaamd de Granma, eindigde op 30 december 1958 in Santa Clara waar het leger en de dictatuur van Batista werden verslagen. In de jaren nadien deden de VS een aantal (soms vrij agressieve) pogingen (o.a. de inval op Playa Girón aan de Varkensbaai) om de revolutie te boycotten. Na de Cubacrisis van 1962, waarbij ei zo na een kernoorlog werd vermeden tussen de Sovjet-Unie en de VS, namen deze laatsten uiteindelijk hun toevlucht tot een compleet handelsembargo (dat tot op vandaag in stand wordt gehouden) wat Cuba helemaal richting de Sovjet-Unie, Oost-Europa en China stuurde.
Na de revolutie werd Cuba officieel een socialistische staat met slechts één politieke partij nl. de Communistische Partij. Het land wordt geregeerd door een Nationale Assemblee van de Volksmacht, die om de 5 jaar rechtstreeks door het volk wordt verkozen. Daarnaast zijn er de provinciale en gemeentelijke assemblees en sociale organisaties voor zowat iedereen, voor vrouwen en kinderen, voor jongeren en studenten en voor boeren. Om de revolutie niet te vergeten zijn er overal comités die zorgen voor het ‘Behoud van de Revolutie’, want de Cubaan is anno 21e eeuw nog altijd erg trots op die revolutie!
De eerste revolutionaire regering van Cuba (onder leiding van Fidel Castro) wachtte een moeilijke taak in een land dat de gevolgen van de koloniale en dictatoriale tijden met zich meesleepte, met een bevolking die amper kon lezen en schrijven, met grond en bedrijven die veelal buitenlands bezit waren. Onderwijs, gezondheid, sociale zekerheid, cultuur en sport stonden in die tijd hoog op de agenda. Dat resulteerde in een Cuba waar iedereen gratis toegang had en heeft tot degelijk onderwijs, een goede gezondheidszorg en een waaier aan ontspanningsmogelijkheden maar ook een Cuba waar alles (of veel) vanuit de regering geregeld werd (en wordt) voor de burgers.
Ging die ommezwaai van een leien dakje? Absoluut niet! Cuba is een land dat, behalve suikerriet, tabak en koffie, verder weinig of geen grondstoffen heeft. De Amerikaanse boycot laat amper buitenlandse handel toe en met het uiteenvallen van de Sovjet-Unie kon het land begin de jaren 90 niet meer rekenen op steun van het Oostblok. Toch slagen de Cubanen erin om, met vallen en opstaan, overeind te blijven. Er wordt meer en meer ingezet op toerisme en een zachte vorm van privé initiatief is toegestaan. Een mooi voorbeeld daarvan zijn de casas particulares waar je als toerist overnacht bij mensen thuis en de paladares of huisrestaurants.
Een coronapandemie later is Cuba vandaag een land met een fikse economische crisis, met lege winkelschappen, met een tekort aan medicijnen en benzine, met amper internet maar met kleur in het leven van elke dag waar in de "casa de la trova" de sonmuziek en de salsadans niet ver weg zijn en waar “alles komt goed” een veelgehoorde zin is.
Nuttige info voor je naar Cuba vertrekt
① ZIJN JE REISDOCUMENTEN IN ORDE?
** Voor alle andere landen dan de EU-landen heb je een geldig internationaal paspoort nodig dus ook voor je reis naar Cuba. Dat paspoort moet geldig zijn tot na je vertrekdatum uit Cuba en nee, je krijgt geen stempel binnenin om mee te stoefen maar een simpel stickertje op de achterkant van je donkerrode boekje. Een regelrechte teleurstelling!
** Een toeristenvisum (tarjeta de turista) is eveneens nodig voor Cuba. Dat kan snel en gemakkelijk aangevraagd worden via Traveldocs/Visa4Travel, een gespecialiseerde visumdienst die samenwerkt met de meeste reisbureaus. Een paar dagen na je aanvraag ontvang je per post de blanco visumkaart. Beide delen (deel 1 en deel 2) vul je in (in hoofdletters en zonder fouten of doorhalingen want dan is het visum niet meer geldig) en neem je mee naar Cuba. Deel 1 wordt door de douane ingehouden bij aankomst op de luchthaven, deel 2 bij het verlaten van het land. Neem dus een kopie, anders heb je deze souvenir niet!
** Een reizigersformulier (gezondheidsverklaring of D'VIAJEROS) moet online en minimum 48 uur en maximum 72 uur voor vertrek ingevuld worden via deze site: https://www.dviajeros.mitrans.gob.cu/inicio
Belangrijk: je moet dit document tonen bij aankomst op de luchthaven in Havana. Print daarom het formulier gezien het beperkte (of geen) internet in Cuba, zelfs op de luchthaven.
** Een geldige ziekte- of reisverzekering (opgelet: geen Amerikaanse verzekeringsmaatschappij want dat wordt niet aanvaard) is verplicht wanneer je naar Cuba gaat. In de polis moet duidelijk vermeld staan dat de verzekering wereldwijde dekking heeft, inclusief Cuba en inclusief COVID-19. Voor alle duidelijkheid, laat je verzekeraar een Engelse of Spaanse vertaling bij je polis voegen (papierversie meenemen!). Een extra service die ze gratis doen.
**Registreer je reis tenslotte nog op volgende site: https://travellersonline.diplomatie.be/. Handig in geval van een crisis, een aanslag of een ongeluk in je vakantieland.
Wie meer informatie wil, kan terecht op deze site: https://misiones.cubaminrex.cu/es/belgica/servicios-consulares
OPGELET:
Wie na 12 januari 2021 in Cuba is geweest, kan voor een reis naar de VS geen ESTA aanvragen, ook niet als je slechts in transit bent op weg naar een andere bestemming. De Verenigde Staten hebben Cuba immers op de lijst gezet van terrorisme sponsorende landen. Reis je toch naar de VS dan moet je een visum aanvragen via de Amerikaanse ambassade in Brussel.
② HEB JE NOG EEN SPUITJE NODIG?
Een reis naar Cuba valt niet onder de categorie ‘gevaarlijke ondernemingen’ en je gezondheid loopt er niet meteen een groot risico. Wel worden volgende vaccinaties aangeraden: DTP en Hepatitis A. Zie ook volgende site: https://www.wanda.be/nl/landen/cuba
Cuba heeft wel een aantal mottige muggen in de aanbieding die denguekoorts of het zikavirus kunnen veroorzaken. Symptomen zijn koorts, hoofdpijn, gewrichtspijn, huiduitslag. Voel je je echt ziek, aarzel dan niet en contacteer onmiddellijk een dokter!
Sinds een paar maanden is er een vaccin tegen dengue maar dat wordt enkel aangeraden als je langer dan 4 weken in een hoog risicogebied verblijft en 2 dosissen hebt gehad (met 3 maanden tussentijd). Tegen het zikavirus bestaat geen vaccin of behandeling.
Zowel voor dengue als voor het zikavirus geldt dat (proberen) voorkomen beter is dan genezen. Hoe slaag je daarin? Met heel veel (echt veel) DEET en dan liefst een middel met 50 % werkende DEET en deze slimme truc: zet altijd de airco aan – daar houden muggen niet van! En hoop vooral dat die kleine venijnige bijters jou voorbijvliegen!
③ WAT ZEGT HET WEERBERICHT?
Op vakantie in een Caribisch land zal je vast en zeker geen kou lijden. Cuba, waar de gemiddelde temperatuur tussen 25 en 35 graden ligt en de zon meer dan 200 dagen per jaar schijnt, is namelijk dé ideale bestemming om onze grijze, druilerige en koude herfst- en wintermaanden te skippen.
Het subtropische klimaat op het eiland zorgt voor 2 duidelijke seizoenen: een zomer- of regenseizoen van mei tot oktober met veel neerslag, hoge temperaturen en een hoge luchtvochtigheid en het droge seizoen of de Cubaanse winter, die loopt van november tot april, met koelere temperaturen en weinig regen. Tussen september en oktober is er echter kans op een orkaan. Hebben wij even geluk gehad de laatste week van oktober op Cuba met het heerlijk warme weertje en slechts een kort buitje ’s avonds of ‘s nachts!
④ WAT NEEM JE MEE IN JE VALIES?
** Een zonnig eiland vraagt om lichte en praktische kleding maar ook om een trui of vestje, handig als het ’s avonds wat koeler wordt. Pak genoeg shorts of rokjes en topjes in, stop er een paar luchtige lange broeken (voor wie de muggen wil weren of wil gaan paardrijden) en je zwemkleding bij (Cuba = eiland = strand). En vergeet je leuke zomerjurkje niet: in het land van de salsa ga je natuurlijk swingen!
** Geen fan van een rommelige valies? Gebruik packing cubes of bagage organizers (te koop bij Decathlon en Hema of bij om het even welke reiswinkel of -site). Handig als je om de paar dagen op een andere plek logeert.
** Stevige wandelschoenen zijn nuttig als je de bergen in wil of om de Spaanse kasseitjes te trotseren in authentieke koloniale stadjes. Neem slippers mee (voor dat Caribische strand) en je dansschoenen (voor die salsa!). En zorg dat je altijd een regenjasje bij de hand hebt; je weet nooit wanneer die bui valt!
** De stopcontacten en stekkers zien er in Cuba anders uit dan bij ons en met uitzondering van een paar grote hotels werkt het stroomnetwerk op 110 volt. Een wereldstekker en een powerbank inpakken is een echte must! Een zaklamp kan nuttig zijn – er wordt zuinig omgesprongen met de schaarse elektriciteit en die kan wel eens uitvallen. Gelukkig zijn tijdens onze reis alle lampen blijven branden!
** Het water uit de kraan is niet drinkbaar en flessenwater is niet overal verkrijgbaar (al hadden wij geen probleem om kleine en grote flessen water te kopen). Neem voor de zekerheid een waterfles met filter mee (bijvoorbeeld van Lifestraw).
Stop alles in een praktische reistas (makkelijk op te bergen in de bagageruimte van de minibus waarmee je Cuba rondreist) die maximum 15 kilo weegt. Vergeet een kleine dagrugzak niet - voor de uitstapjes!
Tip 1: gezien de belabberde economische toestand in Cuba is het aan te raden om zoveel mogelijk basismedicijnen mee te nemen: paracetamol, ibuprofen, een breedspectrum antibiotica, DEET, betadine of een ander ontsmettingsmiddel, pleisters, een middel tegen diarree en verstopping, keel – en maagtabletten … kort gezegd, een uitgebreide reisapotheek en wat je niet gebruikt, deel je uit. Geloof me, je wordt beloond met blije gezichten, een hele grote smile en een welgemeend gracias!
Wie naar Cuba reist, mag trouwens een onbeperkte hoeveelheid geneesmiddelen meenemen gezien de schaarste in het land.
Tip 2: de lege winkelschappen indachtig is het een goed idee om een voorraadje snacks in te pakken. Mueslirepen, energierepen, koekjes, snoep ... wat je maar lekker vindt als tussendoortje. Wat je niet opeet, geef je weg, voor die big smile en die gracias!
Tip 3: ga er vanuit dat je in Cuba niks kan kopen. Winkels of supermarkten zoals wij die kennen zijn er niet. Neem dus alles mee wat je denkt nodig te hebben!
Tip 4 is er eentje met een gouden randje: vul alle open plekjes in je bagage op met heel veel zakjes geduld en doosjes vol positiviteit!
⑤ WAT ZIT ER IN JE PORTEMONNEE?
Daar zitten vooral grote stapels CUP biljetten in, de Cubaanse pesos, maar ook je voorraadje contante euro’s en een credit card om sommige excursies te boeken (zorg dat die op werelddekking staat en denk eraan dat een American Express credit card niet aanvaard wordt).
Tot 2021 had Cuba een lokale munt (CUP) én een toeristenmunt (CUC) waarvan de waarde gekoppeld was aan de Amerikaanse dollar. Heel verwarrend die dubbele valuta en dat werd uiteindelijk afgeschaft ten voordele van de CUP, de lokale munt. Die reorganisatie van het betalingssysteem had een giga inflatie tot gevolg. Prijzen van levensmiddelen en diensten schoten pijlsnel de hoogte in en alhoewel de staatslonen ook stegen was dat niet voldoende om de balans enigszins in evenwicht te houden.
Gevolg: in heel Cuba ontstond, naast de officiële geldwissel, een onofficiële geldmarkt (niet legaal!) met een koers die stukken voordeliger is voor je portemonnee. Goeie raad: wissel bij aankomst op de luchthaven een kleine hoeveelheid euro’s om in CUP tegen de officiële koers van 1 euro = 134 CUP (wisselkantoor buiten links in het verlengde van de luchthaven). De rest van je contante euro’s kan je dan wisselen via de eigenaar van je casa particular waar je logeert of vraag je gids naar een betrouwbaar adres. Je euro is op de ‘zwarte markt’ zo wat het dubbele waard nl. 245 CUP!
Het is dus zaak om af en toe aan het rekenen te gaan want soms kan je beter in euro’s betalen of vraagt men gewoon zelf om te betalen in euro’s. In een land met een gemiddeld maandloon tussen de 2.000 en de 4.000 pesos is een euro veel geld waard.
Belangrijk: de Cubaanse pesos die je overhebt aan het einde van je reis, kan je niet meer omwisselen naar euro’s. Oplossing: alles uitgeven, weggeven of in je souvenirboekje plakken. Bij vertrek, op de luchthaven zelf, kan je enkel betalen met Amerikaanse dollars of met een credit card!
⑥ WAAR GA JE SLAPEN?
Voor de toerist die in Cuba niet kiest voor een beach resort of een all-inhotel van een buitenlandse luxeketen, zijn er 2 logeermogelijkheden: slapen in staatshotels of in casas particulares (vertaald particulier huis). Op onze rondreis door het land verbleven we zowel in hotels als in casas particulares. En al waren de hotels centraal of op een fantastische locatie gelegen, vaak in mooie en historische panden, ons hart verloren we aan de leuke en gezellige casas en de lieve mensen bij wie we logeerden.
Misschien denk je: hotel is gelijk aan service en comfort, een bar en een uitgebreid ontbijtbuffet. Toch is dat geen algemene regel. Zelfs het mooiste hotelgebouw biedt geen garantie en heeft te kampen met achterstallig onderhoud, als in niet-werkende airco’s en krakkemikkige douches, en een zeer zuinig ontbijt. De basis is wel overal aanwezig en het personeel is erg vriendelijk en behulpzaam maar niks fijner dan een paar dagen overnachten in een kleurrijk, typisch Cubaans huis.
Stel je huisjes in het groen en tussen de bloeiende bougainvillea voor of in een simpele buitenwijk in een stad, blauwe slaapkamers, geel geverfde gevels, trapjes op en af van het ene terrasje naar het andere en witte schommelstoelen … een bed & breakfast op z’n Cubaans waar je ’s avonds verrast wordt met een tafel vol lokale specialiteiten, klaargemaakt in een basic minikeuken.
Niet onbelangrijk: door te kiezen voor een casa particular steun je je gastfamilie die, door de verhuur van een deel van hun woning, een aanvullend inkomen heeft. Een dankjewel op het einde van je verblijf, een extra fooi en een kadootje in de vorm van alles wat je niet nodig of teveel hebt, wordt door de mensen zeer gewaardeerd. Bedenk dat ze het hard kunnen gebruiken!
⑦ HOE KOM JE VAN DE ENE PLEK NAAR DE ANDERE?
** Inderdaad, er rijdt een trein in Cuba – een hele lange blauwe en vanuit Havana zijn er 2 routes: een oostelijke naar Santiago de Cuba via Matanzas, Santa Clara en Camagüey en een westelijke naar Pinar del Rio. Met een Belgische knipoog, in Cuba weet je helemaal niet wanneer de trein rijdt, niet op welke dag en niet op welk tijdstip. Reizen met de trein is een verrassingsreis in Cuba en niet aan te raden!
** Een andere, meer betrouwbare, mogelijkheid om je in Cuba te verplaatsen is de bus. Niet de lokale bussen, tenzij je als een sardientje in een doosje, hortend en stotend en omringd door zwarte uitlaatgassen, geplet op je bestemming wil aankomen. Vandaar de bijnaam "rijdende sauna" en "aspirientje"! Een uurregeling is er niet, het is meestal wachten tot een bus langskomt en stopt. Daarom zie je op straathoeken, stoepen, onder bruggen en langs de snelweg mensen staan, wachtend op de bus of op een lift … geduld is hier een noodzakelijke deugd!
Voor de toeristen zijn er de Viazul bussen, comfortabel en vrij stipt. Zij rijden tussen alle provinciehoofdsteden en naar alle toeristische plaatsen in Cuba. Wel vooraf reserveren via de site https://viazul.wetransp.com/ maar je gastheer of gastvrouw in je casa particular wil dit graag voor jou in orde maken.
** Je kan ook de taxi nemen en die keuze is erg ruim, van een fietstaxi tot een bolronde gele cocotaxi of een brommertaxi. Kies voor een gedeelde taxi (de colectivos) of een privétaxi of ga voor een oldtimer in jaren 50-stijl. Belangrijk: spreek duidelijk en op voorhand een prijs af!
Een georganiseerde Cubareis geboekt? Dan rij je comfortabel rond met een bus van Transtur, een officiële vervoermaatschappij van het Ministerie van Toerisme. Bijkomend voordeel: toeristenvoertuigen hebben prioriteit wat betreft brandstofvoorziening en tanken bij aparte pompstations.
** Zelf een auto huren en rondtoeren is, gezien de slechte staat van de wegen en het constante gebrek aan brandstof, misschien niet het beste idee. Hou er rekening mee dat de wachttijden aan de tankstations kunnen oplopen van een paar uren tot een paar dagen, dat wegwijzers nogal eens ontbreken, dat je de weg deelt met voetgangers, fietsers, paardenkarren en ossen, dat rechts voorbijrijden blijkbaar geen overtreding is en dat omkeren via de middenberm heel gewoon is.
Historisch maar nog zelden te bewonderen zijn de camionetas, een soort van half open trucks die de lokale bevolking naar de kleine dorpen voeren of de kamelenbus (de camello), een extra lange bus waar een paar honderd mensen tegelijkertijd mee vervoerd worden.
⑧ WAT STAAT ER OP DE MENUKAART?
Niet alleen rijst met zwarte bonen, zoals je zou denken! Er is bijvoorbeeld kreeft in overvloed! Bizar, inderdaad in een land met zo goed als lege winkels, met lange wachtrijen aan diezelfde winkels in de hoop dat er iets, om het even wat, geleverd wordt. Datzelfde land, waar het dagelijkse basisvoedsel (rijst, zwarte bonen, kip, olie, brood, suiker, meel, eieren) in de bodega of staatswinkel te koop is via een maandelijks bonnenboekje, slaagt er wel in om de toeristen creatieve bordjes voor te zetten in restaurants, al even divers als de Cubaanse cultuur.
** ETEN
De traditionele keuken op het eiland is een mengelmoes van Spaanse, Afrikaanse en Aziatische gerechten met een Creoolse toets erbovenop. Wie van spicy eten houdt, komt bedrogen uit in Cuba. Behalve veel knoflook en ajuin, gebruiken ze weinig kruiden. Smaakmakers zijn paprika, komijn, oregano en laurier. Wie echter van deftige porties houdt, zal z’n hart ophalen in Cuba waar de schotels royaal gevuld zijn.
Veel vlees op de menukaart, vooral kip (recht van de stoep in de pot!) en varken maar ook vis - snapper of pescado (witvis), afhankelijk van wat die dag gevangen werd – en kreeft (voor de toeristen). Zelden met aardappels (tenzij zoete aardappel of bataat), altijd met rijst (witte of bruine, wat er toevallig die dag voorradig is).
Groenten zijn schaars en seizoensgebonden. In de winter krijg je geraspte witte kool, prinsessenboontjes, tomaat, okra, komkommer en natuurlijk avocado (die ligt zelfs op je ontbijtbordje). Mayonaise staat bijna overal op de tafel, meestal vers gemaakt.
Bananen zijn super populair, zowel vers (kleine stevige banaantjes met een hele dunne schil) als gebakken. Nog nooit zoveel lekkere bananen gegeten als in Cuba! Fruit is immers alomtegenwoordig en wordt geserveerd van het ontbijt tot het avondmaal.
Bij het ontbijt is er keuze uit zachtroze guayaba, bleekgele ananas en dieprode watermeloen, aangevuld met zoet toastbrood of kleine sneetjes wit brood. Het beleg is vrij eentonig en beperkt tot kaas en een soort van hesp. Eieren (spiegelei of omelet of roerei), sterke verse koffie (waar ze zuinig op zijn want die is duur) en vers geperst fruitsap zijn standaard ’s morgens. Heel soms is er yoghurt of pannenkoekjes of mini koffiekoeken.
Een Cubaanse lunch verschilt amper van een avondmaal. Vaak wordt ’s middags gekozen voor een snelle snack (pizza – pasta - sandwich) en ’s avonds voor een traditioneel gerecht.
Wil je echt lekker eten in een verrassend originele omgeving , ga dan naar een paladar. De familie- en huiskamerrestaurantjes van vroeger zijn stilaan uitgegroeid tot eersteklas eetgelegenheden! De andere optie is een staatsrestaurant, duurder, lawaaieriger en minder lekker.
Typische Cubaanse gerechten:
Moros y cristianos (vertaald moren en christenen) of rijst met zwarte bonen
Ropa vieja (letterlijk oude kleren) of draadjesvlees in een saus van paprika en tomaat
Potaje of stoofschotel van zwarte of rode bonen
Ajiaco criollo of groentesoep met rijst en aardappelen en vlees
Frituras de malanga of kroketjes van malanga (een zeer zacht smakend wortelgewas)
Langosta of kreeft (gegrild – in ananas roomsaus – met tomatensaus – in paprikasaus of pikant)
** DRINKEN
In Cuba drink je, zonder discussie, rum en die drink je puur of in één van de wereldberoemde Cubaanse cocktails. Denk aan mojito, daiquiri en cuba libre. Ben je niet zo voor de alcohol? Er worden verrukkelijke limonades gemaakt met versgeperst limoensap, munt, rietsuiker en gecrushed ijs. Zit je lui onderuit op een wit zandstrand? Er is niks wat zo hemels smaakt als het koele sap van een verse, ter plekke open gehakte groene kokosnoot.
Bier is verkrijgbaar maar ik zag slechts 2 merken nl. Crystal en Bucanero.
!! Vergeet de 10 % service (bovenop de prijs van de menukaart) niet als je gaat uit eten!!
GOED OM WETEN
** In Cuba is het 6 uur vroeger dan bij ons en net als in België is er een zomer- en wintertijd, al begint die op een andere datum. In die tussentijd lopen de Cubanen 5 uur achter op ons.
** Een bootje huren en varen op de zee? Het kan, voor toeristen, maar enkel via staatsagentschappen (in de marinas). Voor Cubanen is dat enkel mogelijk met een speciale vergunning gezien zeereizen voor hen verboden zijn.
** Internet, wifi, hotspots: veel grote hotels hebben tegenwoordig een wifi-zone, meestal aan de receptie of in de bar. Ook in sommige casas particulares kan je gebruik maken van een wifi-verbinding. Gewoon even vragen of ze de wifi aanzetten en waar je het beste signaal hebt.
** Vergeet niet, voor je Cuba binnenkomt, je dataroaming op je mobiele telefoon uit te zetten en gebruik enkel gratis wifi.
** Even iets opzoeken op Google of Google Maps gebruiken tijdens een wandeling kan je wel vergeten! Cuba is een vergeten vlek op de aardbol wat betreft digitale verbinding met de rest van de wereld. Een papieren toeristische reisgids en info thuis uitprinten is geen overbodige luxe!
** Militaire doelwitten en plaatsen mogen NIET gefotografeerd worden.
** Ook in Cuba kan je beter opletten met de aankoop van kunstvoorwerpen of oude boeken als souvenir, ook als ze gekocht zijn op een ambachtsmarkt. ‘Echte’ kunst mag enkel uitgevoerd worden met een certificaat “culturele goederen” van de Cubaanse overheid.
** Vanuit Cuba mag je maximum 1 liter rum en 50 sigaren per persoon meebrengen, met een officieel aankoopbewijs!
** Cuba is een veilig land om door te reizen maar in grote drukke stadscentra kan je toch maar beter op je spullen letten. Ook hier neemt de kleine criminaliteit toe.
** Hoewel het voor Cubanen bijna een verplichting is om lifters mee te nemen (omwille van de onbetrouwbaarheid van het openbare vervoer) zou ik dat als buitenlander niet doen. Een waakzaam mens is er 2 waard!
Genoeg tips en info? Dat dacht ik wel! Ga snel inpakken en vertrek naar een bijzonder land dat zoveel meer te bieden heeft dan oldtimers, sigaren en rum. Terugkomen doe je gegarandeerd met 1001 verhalen en vergeet …
de witte rijst die op is,
het koude minuscule waterstraaltje uit de douchekraan,
de wc’s met klapdeuren en de 2 velletjes wc papier voor 50 peso's,
de wachttijd van 2 uur voor 80 liter benzine,
de wifi die na 10 minuten uitvalt,
en het gebrek aan andere drankjes dan plat water en bier en rum.
Maar blijf glimlachen om alle zalige en zotte, plezante en plezierige herinneringen aan
een eiland dat, ondanks alles, blijft swingen en muziek maken op elke straathoek,
een eiland dat voortdurend verbaast met zijn wondere natuurschoon en zijn authentieke cultuur,
een eiland zo uniek en veelzijdig dat het vaak niet te vatten is in simpele woorden,
een eiland dat je zelf moet ervaren!
Met een oprecht “dank je wel” aan mijn fantastische reisgenoten - Rieja en Johan, Joris en Joyce, Jan en Els, Margo en Bart, Peter en Bernice, Rob en Vivian, Heidi, Estrid en Maria - voor de onvergetelijke tijd in Cuba en Rieja en Jan voor de extra foto's!
Reactie plaatsen
Reacties